Өнгөрөгч ажлын өдрүүд улс орны эдийн засгийн нөхцөл байдал хүнд байгаа талаарх үг яриа ихтэй, сэтгэл зовнил ноёлсон 7 хоног байлаа.

1

ҮАБЗ -ийн хууччуул юу зөвлөлдөв

1

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөл /ҮАБЗ/-ийн үе үеийн гишүүдтэй уулзаж, Монгол Улсын эдийн засаг, санхүү, хөрөнгө оруулалтын өнөөгийн нөхцөл байдлын талаар санал солилцлоо. Нэгэн үе төрийн хэргийг шийдэлцэж явсан энэ эрхмүүдийн үгийг зүгээр нэг сонсч кофе хувааж уух гээгүй биз. Магадгүй зарим талаар Ерөнхийлөгч болоод Засгийн газрын зүгээс сүүлийн үед үүсээд байгаа нөхцөл байдлыг “базах” шийдвэртэй алхмуудыг хийхээр төлөвлөж байгаа ба үүнтэй холбогдуулан зарим нэг эрсдлээ тооцон хуучны төрийн хар хайрцагны түлхүүр атгалцаж явсан нөхдийн үгийг сонссон гэсэн таамаг байна.

1

Уулзалтад үе үеийн ҮАБЗ-ийн гишүүд Монгол Улсын Ерөнхийлөгч асан П.Очирбат, Н.Багабанди, УИХ-ын дарга асан Р.Гончигдорж, Ц.Нямдорж, Д.Лүндээжанцан, Д.Дэмбэрэл, УИХ-ын дарга З.Энхболд, Ерөнхий сайд асан Д.Содном, Ш.Гунгаадорж, Д.Бямбасүрэн, Р.Амаржаргал, С.Баяр, Сү.Батболд,болон мөн одоогийн Ерөнхий сайд Н.Алтанхуяг нар оролцсоныг харахад шийдвэр гаргахгүй ч шийдвэрт шийдтэйхэн зөвлөөд түлхээд өгчихөөр нөхдүүд бүгд ирсэн байна.

1

Хүнийх болсон “Оюутолгойн” дарамт

1

Бүхэлдээ улс орны одоогийн санхүү эдийн засгийн байдал хүндэрсэн талаар хийрхэл хийгээд бодит байдлыг буулгаж ярих гэсэн эрдэмтэд онолчдын дүгнэлт ярилцлагууд хэвлэлээр нэг бялхлаа. Ихэнх нийтлэл, санал онолын гогцоо нь РиоТинто ба Оюутолгой, түүний орчинд зангидагдаж байгаа нь анхааралд татахгүй байсангүй. Хөрөнгө оруулагчдын сувьдаг санаа шүлсэнд зууралдаж байгаа Оюутолгойн оройд нь хүрэшгүй жаргалдаа хөтлөх замнал эхэлсэн ч нөгөө талд нь Монголын хувьд ёроолд нь хүрэшгүй дарамт үргэлжилсээр байна.

1

Хөрөнгө оруулалттай холбоотойгоор Засгийн газар, УИХ-ын хэмжээнд авч үзэх асуудал гарснаар далим авч хоёрдох бүтээн байгуулалт болох далд уурхайн төслөө зогсоосноо дэлхийн найзууддаа зарлаж тунирхсан бол өнгөрөгч 7 хоногт ажилчдаа мянга мянгаар нь халж, Буянт-Ухаад ажилгүйчүүдийн десант буулгаж байгаа мэдээгээр шууд дарамтаа эхлүүллээ.

1

Бараг бүх мэдээллийн хэрэгслээр Оюутолгойдох РиоТинто-г гомдоож гацааснаар улс орондоо асар их эрсдэл авчирсан, бөөн доллар гацаасан “бүтэхгүй ” улстөрчид Засгийн газрын талаар матрын нулимстай нүүр дүүрэн нийтлэлүүд гарлаа.

Стандарт бус Засгийн газар гээчийг байгуулж түр “сайндаж” байж хөдөлгөсөн Оюутолгойн энэ гэрээнд алдаа оноотой зүйл их байсан гэдэг. Гэхдээ шууд л татах тамхиных нь үнийг өсгөж, идэх талхных нь өртгийг өсгөх шахам тулж даратлахаар ийм байдалд хүрч тунирхаж чадаж байгаа нь биднийг цочирдуулж байна.

1

Энэ асуултад мэдлэгтэй суурьтай хариулт өгөх хүн гэж гэрээний загалмайлсан эцэг Баярцогтоос хариулт нэхэж байгаа нь шударга биз.

Өнгөрсөн долоо хонгогийн үйл явдлаас харахад Оюутолгой ер нь Монголын биш харийн хүний “толгой” болсон ч юм шиг сэтгэгдэл төрж байна. Ямартай ч РиоТинто тэнд найтаахад энд Монгол ханиад байтугай, хатгаа тусна шүү гэж тэд бардам байна.

1

С.Ганбаатар гишүүн “нэгдье” гэлээ

1

Харин эхнээс энэ гэрээг “но”-той гэж үг сөрж явсан гишүүн С.Ганбаатар дуугарлаа.

“... Рио Тинтогийн гүжир гүтгэлэг, сүрдүүлэлтэд Монгол улс автан тэдний шийдвэрийг дагавал, үр дүн нь ард түмний нуруун дээр шаардлагагүй өрийн дарамт үүсэхэд оршино” гэлээ. Мөн тэд анхны хөрөнгө оруулалтаа 24.4 тэрбум ам.доллар болгохоор улайрч, өрийн бичигт хүчээр гарын үсэг зуруулахаар тулгаж байна. Анхны хөрөнгө оруулалтыг Монголын тал зөвшөөрснөөр 2031 оноос авч эхэлнэ гээд байгаа ногдол ашиг нь 2046 он хүртэл хойшлоно.

Анхны хөрөнгө оруулалтын гэрээнд заасан 5 тэрбум 124 сая ам.долларт ТЭЗҮ-ийн дүгнэлт цөм багтсан байдаг. Гэтэл Рио Тинто ийнхүү шахалт үзүүлж байгаа нь тэдний сурсан арга барил. Тэд уул уурхайн томоохон орд бүхий улс орныг залгихдаа Засгийн газрыг муухай харагдуулах, захиалгаар элдэв мэдээлэл тарааж, талцуулдагаараа алдартай. Засгийн газар Рио Тинтогийн шахалтыг зөвшөөрвөл бидний үр хүүхэд хойч үе бидэнд гомдоно. Тиймээс ирээдүйгээ өрөнд оруулахгүй гэж үзвэл Засгийн газар, монголын ард түмэн нэг талдаа зогсч, нэг санаатай болох ёстой гэлээ.

1

Ямартай ч энэ үйл явдлын тойрогт РиоТинтотой явуулж буй төсөл маш ноцтой байдалд хүрээд байгаа болон цаашид Монголын талыг янз бүрийн эдийн засгийн ил далд дарамт шахалт үзүүлэх маягаар Оюутолгойг өрөм байтугай юмтай нь залгиж байна уу гэсэн эмзэглэлийг ард түмэнд өглөө.

Үүний цаана хөрөнгө оруулагчид хүч хавсарч  Монголын засгийн газрыг буланд шахахдаа гаршиж байгаа нь ч харагдлаа. Энд манай олон хэвлэлүүд, түүн дээр цэлийх “хөрөнгө оруулагч нар”-аа хайрлах дэмжих алдаагаа хурдан засах талаарх том том  нийтлэлүүдээс манайхан зарим талаараа өөрсдөө ч энэ үйл хэрэгт нь нэг мөр хүчин зүтгэж байгаа нь үнэртлээ.

1

Наадмын дараахан найр наадмын халуун дээр нь эхлүүлсэн РиоТинто болон гадаадынхны  манай Засгийн газрыг “буландах” компанит ажил нь үр дүнгээ өгч байгаа бололтой. УИХ-ын ээлжит бус чуулганы тов дөнгөж зарлагдахад хэлэлцэх асуудал дотор нь хөрөнгө оруулалттай хуулиудаа хүчингүй болгох гээд орчихож.

1

Ээлжит бус чуулган урьдчилсан байдлаар товлогдлоо

1

УИХ-ын ээлжит бус чуулганыг ирэх есдүгээр сарын 02-06-ны хооронд хуралдуулах төлөвтэй байна.

УИХ-ын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс “Ээлжит бус чуулганаар Монгол Улсын Засгийн газраас өргөн барихаар боловсруулан бэлтгэж буй Хөрөнгө оруулалтын тухай хуулийг хэлэлцэж батлахаар төлөвлөжээ. Түүнчлэн эдийн засгийн хүндрэлтэй байдлыг даван туулах арга хэмжээг авч хэрэгжүүлэх талаар Засгийн газраас боловсруулсан УИХ-ын тогтоолын төслийг хэлэлцэх асуудал ч төлөвлөгөөнд тусаад байгаа юм байна. Хөрөнгө оруулалтын тухай хуулийн төслийг өнгөрсөн хаврын чуулганаар өргөн барьж хэлэлцүүлэхээр Засгийн газраас бэлтгэж байсан бөгөөд уг хууль батлагдсанаар 2012 оны тавдугаар сард батлагдсан Стратегийн ач холбогдол бүхий салбарт үйл ажиллагаа авуулж байгаа аж ахуйн нэгжид гадаадын хөрөнгө оруулалтыг зохицуулах тухай болон Гадаадын хөрөнгө оруулалтын тухай хууль хүчингүй болох аж” гэж мэдээлсэн байна.

 1

Ирж буй долоо хоногт бидний аж амьдралд ачаалал дарамт ихтэй байх нь тодорхой байна. Жил жилийн намарт бужигнадаг сургууль соёлын бужигнаан болно. Харин үүнтэй зэрэгцээд Монголын эдийн засгийн татлаа түлхээтэй, дутагдал гачигдалтай, дарамт шахалттай  байдлыг шийдвэрлэхээр ямар алхмыг манай Төр хийхийг анхааралтай харах болоод байна.

1

Ямарч байсан эдийн засгийн хүндрэлээ шийдвэрлэхээр авах арга хэмжээний талаарх тогтоол шийдвэрийн төслүүд цаасан дээр буусан, бэлэн байгаа гэж ойлгогдлоо.

1

Цаг нөгцөөж амь тариа хийлгүй, цайрсан дээрээ бүсээ чангалж том үгтэй харийн хүүхдүүдийг дарж аваасай даа гэсэн хүлээлт, үүний төлөө нэгдье гэсэн санаа зориг ард түмэнд байгаа.

 1

П.Баярхүү /тоймч/