Асуудал үнэхээр хүндэрлээ. Харин Засгийн тэргүүн болохоор энэ нь түр зуурын эдийн засгийн халалт, шингээгээд ирэхээр аяндаа тогтворжоод ирнэ гэж ярьж суух юм. Гэтэл эдийн засагт нүүрлэж буй асуудал ганц нэгээр тогтохгүй байна. Валютын нөөцийн хомсдол, ханшийн чангарал, Чингис бондын үр ашиггүй хөрөнгө оруулалтын балаг, нүүрсний экспортын дампуурал хямралд хэр гүнзгий автагдаад байгааг илтгэж байгаа юм. Хамгийн ноцтой нь Оюутолгойн хөрөнгө оруулалттай холбоотой хямрал. Шинэчлэлийн Засгийн газрын алдаан дээр бусад нь тоглоод хэдийнэ эхэлчихсэн. Тоглолт гадаад зах зээлээс босгосон 1.5 тэрбум ам.долларын Чингис бондын хөрөнгөнөөс эхэлж Оюутолгойн гамшгаар үргэлжилнэ.

.

Төсвийн орлого буурч, Оюутолгой ажилчдаа халж, нүүрсний үнэ унаж, валютын ханш өсч байгаагийн бурууг хүссэн ч хүсээгүй ч ноён Алтанхуягийн багийнхан үүрнэ. Аргаа барсан Ерөнхийлөгч ҮАБЗ-ийн үе үеийн гишүүдтэй зөвшилцлөө. Өөдтэй өнгөтөй зүйл тэдний амнаас сонсогдоогүй сурагтай. Нөхцөл байдал нийгэм эдийн засагт ямар их гамшиг тарихыг ухаарсан Ерөнхийлөгч өвгөчүүлээр учир начрыг аргацаасан тайлбар хэвлэлийнхэнд өгүүлж, үлдснийг нь арын хаалгаар сэм оргуулж дөнгөв. Уг нь бид наадмын дараагаас амьдрал цэцэглэнэ гэж найдаж байлаа. Аажмаар итгэл алдарч байсан ч Ерөнхий сайдын үе үе хийдэг мэдээлэлд итгээд “Гайгүй болох байлгүй дээ” гэж монгол хүний цөлх ухаанаар тэвчээртэй хүлээсэн. Тэгээд ч найр наадмын цаг болохоор ажил ингэтлээ уначихсныг ухаарсангүй. Харин одоо тодорхой боллоо.

.

Уг нь их сайхан ирээдүйн дүр зураг харагдаж байлаа. Шинэ төмөр зам төсөлд 200 сая ам.доллар, автозамын төсөлд 570 тэрбум төгрөг, ноос ноолуурын салбарт 68.8 сая ам.доллар, Гудамж төсөлд 200 тэрбум төгрөг, сүү сүүн бүтээгдэхүүний  үйлдвэрлэлд 27.7 сая, Улаанбаатар хот болоод 21 аймгийн төвд өвлийн хүлэмжийн аж ахуй бий болгоход 17.7 сая, ноосон бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлд 45 сая, оёмол бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийг дэмжихэд 13.5 сая, орон сууцаар хангах нийлүүлэлтийн бодлогыг дэмжихэд зориулж 14 сая ам.долларыг гаргаж эдийн засаг жинхэнэ утгаараа олон талт болж солонгорох байлаа.

.

Харамсалтай нь ийм зүйл болсонгүй. Хаана ч байгаа хөрөнгө мөнгө юм, альхан талд нь өрнөөд байгаа бүтээн байгуулалт юм. Учир нь олдохоо больсон. Бондын хөрөнгө хариуцсан сайдыгаа мөнгө гаргаж өгсөнгүй гэж баахан улдан чангааж байгаа бололтой.  Бондын хөрөнгөөр хийж байгаа ажил удааширалтай, тендерүүд нь зарлагдаагүй нөгөө л яригддаг авилгал хээл хахуулийн нарийн сүлжээ үүргээ нэр төртэй биелүүлж байгаа бололтой юмдаг уу даа. Томоохон хөрөнгө оруулалтаа цацчихсан төмөр зам нь хэсэг хөрс хуулсан төдий, Сайншандын аж үйлдвэрийн цогцолбор бүүр долоон дор сураг ч байхгүй. Тавдугаар цахилгаан станц тендерийн хоёр өрсөлдөгчийн дунд ороод гацчихсан бүтэн нь бүрмөсөн хазайчихаад байна. Одоо тэгээд яах вэ.

.

Таван жилийн дараагаас зээлээ төлж эхэлнэ. Ирэх оны нэгдүгээр сарын нэгнээс хүүг нь төлөөд эхэлнэ. Юугаараа төлөх болж байна. Одоо хийгдээгүй хөрөнгө оруулалтууд таван жилийн дараа ашгаа өгч зээл хүүгээ төлж чадах уу. Төсвийн орлого тасарсан, Оюутолгойгоос юу ч горьдоод нэмэргүй болсон монголчууд сарын 200 тэрбумыг зээлийн хүүнд нь өгч чадах уу.

.

Мордохын хазгай гэгч нь болсон юм уу даа энэ Засгийн газар. Дэлхийн анхаарлын төвд орчихоод байсан алтан боломжийг ашиглан гадаад зах зээлээс 1.5 тэрбум ам.доллар гуйгаад олоод ирсэн нь үнэн. Гэхдээ гуйхаасаа өмнө юу юунд яаж хөрөнгө оруулж хэрхэн өсгөж арвижуулахаа таг мартсан байсан гэдэг. Ямар ч байсан мөнгөтэй болоод авья гээд л зүтгэчихсэн. Нүдээ боогоод танихгүй замаар алхчихсан хэрэг. Мөнгөө халааслаад нүднийхээ боолтыг авсан чинь зам биш там угтсан хэрэг. Баахан төлөвлөгөө энэ тэр боловсруулж зүтгээд үр дүн нь энэ. Хаагуур явахаа мэдэхгүй байж мануустаа болохоор “Өө сайхан болно. Бүгдийг тооцсон” гэж ирээд л баахан хошгируулсан. Бид хошгирч ханахгүй ард түмэн юм даа. Эцсийн бүлэгт энэ холуур явсан гайг өөр дээрээ дуудсан бид л хохироод үлдэнэ дээ.

.

Н.Бадамжав