Хөдөө талд хоёр аав хөөрөлдөж байна гэнэ.

Нэг аав найзаасаа “Танай хүүгийн төлбөр хэд үү хөө” гэсэнд цаадах нь “Сая хоёр зуу гэсээн хөө” гэв. Нөгөө аав “Аан гайгүй юм, манай хүнийх ч одоо 2 сая гараад явчихсан. Яахав тэгээд нэг аргалаад өгсөн. Уг сургууль нь сайн болохоор тэр төлбөр нь өндөр байхаас яахав дээ” гэсэнд найз нь сандрах байдалтай “Үгүй ээ, манай хүүгийнх ч бас он гараад өснө гэж дуулдсан. Бараг 3 сая хүрэхийн гэсэн шүү. Тийм ч муу сургууль биш дэг ээ” гээд үргэлжлүүлэн “Ингэхэд танай хүний сургуулийн нэр юу билээ хө” хэмээн сөргүүлэн асууж. Найз нь “Аан, за байз... харин сайн тогтоосонгүй юу билээ дээ. Харин танай хүүгийнх” гэж сөрж асуувал нөгөө аав “Хэ харин би бас санадаггүй ээ хөө. Нөгөө хэн гишүүнийх л гэсэн ш тээ” гэжээ.

 6

Сургалтын төлбөр, нэр хүндийн баталгаа юм байна.

Хөрөнгө бэлийн баталгаа гэж хэлээгүй шүү. Нэр хүндийн гэж байна.

Энэхүү сургалтын төлбөрийн хэмжээгээр таны хүүхэд ямар түвшний, ямар сургалттай сургуульд суралцаж ирээдүйд ямар боловсролтой хүн болж, нийгмийн ямар байр сууринд шилжин орохыг нь бас та аав нь, ээж нь ямар түвшний хүн болохыг ч бусдад хэлээд өгөх юм байна. Нэг ийм хүний нэрээ бодсон нэрэлхүү зан дээр тоглож их дээд сургуулиуд төлбөрөө гааруулдаг жишиг бий болгоод байна.

.

Шууд мөнгөн дүнгээр нь сургуулиудын төлбөрийг жагсаавал их юм хэлнэ ээ.

Үйлдвэр урлалын, Хүнсний барилгын гэх зэрэг коллежууд бол 500-600 мянга байх буюу хамгийн бага төлбөртэй.

Гэтэл хамгийн их үйлдвэрлэл дадлага хийж, төгсөөд шууд ажлаа хийдэг жинхэнэ мэргэжилтнүүдийг энд бэлтгэдэг. Гэхдээ төлбөр бага. Тайлбар нь энгийн, товч. Төрөөс нэлээн л татаас авдаг, хуучнаар ТМС шүү дээ гэнэ. Бас нөгөө талд нь дээд боловсрол биш шүү дээ гэнэ.

 .

За тэгвэл зиндаа өгсөөд их дээд сургуульд ороод ирвэл дээрх мэргэжлийн сургалттай коллежийн төлбөр инээдэм болж нэг нугараад эхэлнэ.

Хамгийн их эрэлттэй, хамгийн сайн багш нараар заалгаж тэр хэрээрээ ажлын байр, дараагийн шат баталгаатай байдаг гэсэн хэмжүүрээр төлбөр өсдөг бол бас өөр хэрэг.

Үгүй. Хэн гаргасан нь бүү мэд, нэг тогтсон жишгээр буюу нэр хүндийн ч гэх юм уу байгуулагдсан оноороо ч гэх юм уу, сонин байдлаар төлбөрийн дараалал жагсана.

_

МУИС, МУБИС, ШУТИС гээд төрийн өмчит хэдэн сургууль ёс юм шиг хамгийн өндөр төлбөр барих гэнэ. Төрөөс татаастай ч энэ хэдэн сургууль нөгөө 100 гаруй сургуулиуддаа төлбөр нэмэх “урам” өгч, жишиг тогтоодог. Одоогоороо харьяалах яаман дээр нь сургуулиуд төлбөрөө хэрхэн нэмэгдүүлж байгаа талаар албан мэдээ мэдэгдэл ирээгүй байгаа гэнэ. Гэхдээ нэмнэ гэсэн цуурхлаа бол аль хэдийнэ тараасан.

.

Өнөө хэдээ харж байгаа. Тэд нар 30-40 хувиар нэмбэл дагаад л жишиг барьсхийгээд 20-30 хувь нэмнэ.

Санхүү нь төлбөрөө нэмэх үү, захирлаа гэвэл “Нэмэх нь нэмнэ гэхдээ байз, хүлээе. Цаадуул чинь /төрийн өмчит сургуулиуд/ яаж нэмэх нь үү, үндэслэлээ юу гэж тайлбарлах нь уу тэрийг нь дагас гээд л нэмчихнэ” гэж инээд нь хүрч суугаа.

.

Товчхондоо төрийн өмчит сургуулиуд бусаддаа төлбөр нэмэх луужин нь болж өгч байна.

Үүний цаана олон төрийн түшээ эрхмүүдийн эрхэлдэг халаасны бизнес бол их дээд сургуулиуд байгаа. Бизнес бол бизнес. Энэ жил яаж төлбөрөө нэмэхээ төрийн хэдэн сургуулиар зарлуулаад араас нь үнэ төлбөрөө нэмнэ.

:

Одоо эхний сургаар 40 хувь нэмэгдэнэ гэж цуурхал тарааж олон нийтийн санаа бодлыг хямрааж бас төлбөрийн нэмэгдэлд сэтгэл зүйг нь бэлдэж эхэллээ. Хэд хоногоос бөөгнөрч тохирч байгаад нэг мэдэгдэл хийнэ байх. Төлбөрийг нэмсэн гэхдээ тэр ярьсан 40 хувь  бишээ аав ээжүүдийг нь бодоод 25-30 хувь л нэмлээ.

Доллар өсөөд хүнд байхад яахав, намар цахилгаан дулааны үнэ өсч байгаа ш тээ. Тийм болохоор гэсгээд нэг тайлбар зүүчихнэ. Тэгээд чихээ бөглөөд хэд хоног тэсэхэд л болоо. Аав ээжүүд тэгж хүүхдээ бүлтэгнүүлээд явуулаад байхгүй яаж ийгээд л төлбөрийг төлнө.

 :

Эцэст нь, 4 жилд 6-8 сая төгрөг төлж сурсан хүүхэд нь гараад ажилгүйчүүдийн эгнээ рүү шилжиж дипломоо хожим үр хүүхэддээ бахархан үзүүлэхээр далд хийх болж байгаад л эцсийн бухимдал байгаа юм.

.

Боловсролоос чанар шаардаж төлбөрөө өгөх эрх уг нь оюутнуудад байгаа.

Гэхдээ манайд ийм тэнэг хэл ам гаргавал мөнгөгүй хүний хүүхэд болж харагдах тул эхлээд төлбөрөө л өгнө.

Төлбөр нэмэгдэхэд ёсыг бодож гэдэг шиг оюутны ч билүү ашгийн ч билүү нэг холбооны хүүхдүүд жагсаал хийнэ. Угаасаа тэр нялх сэнгүүмүүд улстөрч ах нарын гарын шавь нар тул тэгсгээд өнөө “ашгийн” холбоондоо жоохон төсөв мөнгө хуваарилуулж аваад чимээгүй болно.

.

Ингэсгээд хөөрхий төлбөрийн тухай гомдлын гол нь тасарч, оюутны нэгэн жаргалтай, дурсамжтай намрын өнгөнд дарагдана.

Энэ жилийн хувьд сургалтын төлбөр 25 хувиас дээш гарвал өнөөх хадны мангаа Магнай даргад ховлож болох юм гэнэ. Энэ бол найдвартай 25 хувиар бүгд нэмнэ гэсэн нэг төрлийн захиалгат “зар” юм.

 .

Их дээд сургуулийн хамгийн бага төлбөр дор хаяж  900.000 төгрөг орчим байсан гэвэл энэ жил доод тал нь 1.200.000 орчим, дээд тал нь буюу өнөө төрийн өмчит гэх хэдэн жишиг тогтоогч сургуулиуд бол сая таван зуу гараад явчих юм байна.

Ийм байхад хөдөөнийхөн шиг ноос, ноолуураа тушааж, махаа ченжлэх биш, хотынхоон бид юугаараа хүүхдээ сургах юм бэ.

”Ча” гэх ямаагүй байж бас их сургуульд санаатай гэх юм байна.

.

П.Баярхүү /тоймч/