Шинэ байранд орлоо. Олны жишиг хүн хар орууллаа, цай уулгалаа. Зээл авч тавилга сэлтээ шинэчиллээ. Харин оройдоо хажуу хөршийнхөө амин ярианаас эхлүүлээд зарим адал явдлыг ч сонсдог боллоо хэмээ жуумалзан ярих хүнтэй таарлаа.

.

Манай барилгын салбар 83 жилийн түүхтэй гэнэ. Энэ түүхэн замналдаа бахархах юм ихтэй өнгөрүүлсэн нь тодорхой. Харин сүүлийн хэдэн жилд барилгын чанарт сэтгэл дундуур үг сэтгэгдэл тасрахаа больжээ.

.

Энд хамгийн эхлээд байрны талбайн хэмжээ стандартын тухай асуудал тавигдана. Нэг өрөө байр гэсэн чинь бөгс эргэх зайгүй умгар юм авсан байна лээ гэж ойр тойрныхондоо чихээ халууцтал хэлүүлж байгаа хүмүүс цөөнгүй. Өнөөгийн практикт орон сууцны квадратыг орон сууцны тухай хуулиар зохицуулж байгаа бололтой юм. Энд орон сууцны барилгын доторх талбайг тооцох аргачлалаар зохицуулна гэжээ.

.

Амьдрал дээр захиалсан байрны хэмжээ 1-2 метрээр зөрөх бол наад захын энгийн жишээ болсон. Гэрээ хийхдээ 47 метр квадрат талбайтай байр авна хэмээн тохиролцоод байрандаа орсон хойно мэргэжлийн стандартын байгууллагаар хэмжүүлэхэд хоёр метр квадрат талбай дутсан тохиолдол гарч хэвлэлээр бичигдэж байлаа. Эндээс барилгын компани захиалагчаас хоёр сая орчим төгрөг илүү “монжсон” гэсэн үг. Гэтэл энэ байрын мөнгийг босгох гэж өнөө захиалагч яаж зүтгэж хэдэн жил өмсөх идэхээ хасан байж ирснийг энд нурших нь илүүц юм.

.

Номоороо бол орон сууцны талбайн хэмжээг шавардлагатай хананаас нөгөө хананы хооронд хэмжих ёстой. Гэтэл барилгын компаниуд хананы ойсноос хэмжээ авч иргэдийг хохироож байгаа гэнэ. Ойс гэдэг шавар хананы өрлөгийн голоос нөгөө хананы өрлөгийн гол хүртэлх хэмжээ аж. Агаарт авсан хэмжээ нь талбайн хана дагаж доогуур авсан хэмжээнээс нэлээд зөрүүтэй гарна гэдгийг мэддэггүй иргэд маниас эхлээд олон бий. Эндээс дор хаяж 850-1500 ам.доллар барилгын компаниудад халаасанд сул орж байна. Аливаа юмны жоохон зөрүүнд дэндүү дассан бидний энэхүү хайнга сэтгэлгээ шинэ байранд орсон хүний баяраар цагаатгагдах “за яахав дээ” гэх өршөөл дээр тоглож нэг м.кв зөрүү гаргаж сая илүү төгрөг гаргаж авдаг барилгынхны энэ асуудлыг тойрсон иргэний нэхэмжлэл аль ч шатны шүүхэд олноороо байгаа.

.

Үүний дараа чанарын асуудлыг босгож ирвэл бүүр дордоно. Шинэ байр л гэнэ, хагас жил болоод дээврээс нь ус алдана, зэвтэй усаар хоол хийхдээ тулна. Сантехник, халаалт нь доголдож, бохир алдаж сандаргана гээд товчхондоо шинэ байр гэдэг бөөн мөнгөө өгөөд орчихсон оршин суугчиддаа гэнэтийн олон таагүй сюрпризийг барьдаг. Энд барилгын салбарын балагтай тааруу асуудлыг хянадаг, зогсоодог Мэргэжлийн хяналтийн байгууллага нь ямархуу хяналт тавьдаг нь өнгөрсөн жил Б.Есүгэн охины золгүй явдлын дараа олонд ил болсон. Хүлээгээд авсан орон сууцанд нь асуудал гарсан иргэн  шүүхэд л хандах болж байгаа. Тийм болохоор шинэ орон сууцанд орох бол мэргэжлийн байгууллагын туслалцаа зөвлөгөө авч, тусгай зөвшөөрөлтэй байгууллагаар талбайн хэмжилтийг нарийн хийлгэж, нийлүүлэгч барилгын компанийн нөхдүүдтэй яс тулж үзэхгүй бол шинэ байрны их найрын дараа хулхидуулснаа мэдэж шүүх рүү алхах болсон иргэдийн тоо нэмэгдсээр байгааг сэрэмжлүүлэх юун. Инээдтэй ч гэмээр нэг зөвлөгөө нэмж дайхад шинэ байрандаа урьдчилаад нэг хоноод үзэхэд гэмгүй. Учир нь зарим байр ханын тусгаарлалт тун муу тул оройдоо хажуу айлаа нам дуугаар ярихыг шаардах, шөнөдөө чихээ бөглөж унтах хэцүүхэн байдалд оруулдаг гоё шинэ байрууд бас байна гэнэ.

 .

П.Баярхүү /тоймч/