Асуудал юунаас эхэлж юун дээр төвлөрдөг гэж бодож байна. Тэр бол гарц. Гарц хайхын тулд олон хэлэлцүүлэг санал асуулга дээр харилцан ярилцаж таарна. Тиймээс ч бид парламентын тогтолцоог сонгосон. Өнөөдөр бид нийгэм эдийн засгийн энэ хүндрэлийн үед энэ хэлэлцэн ярих маань гарц болоод байна. Төсөв хог болсон, хөрөнгө оруулалт ирэхгүй нь тодорхой болсон, төсвийн орлого бүрдүүлэх тал дээр тэг заачихаад байна.

6

УИХ-ын ээлжит бус чуулган л үүнийг аврах ганц гарц болоод байна. Бултаараа хэлэлцэж байж бүлээн усаар угааж гэмээн энэ хүндрэлээс гарах нь тодорхой. 1.5 их наядад хүрэхээр төлөвтэй байгаа төсвийн зардлыг хумихын тулд юуг багасгах болж байна. Эхний ээлжинд Чингис бондын хөрөнгө оруулалтаа танаж таарна. Үлдээд байгаа 200-300 сая ам.долларын санхүүжилтээ зогсоох уу. АН-ын гол уриа болоод байгаа энэ мөнгө санхүүжилт байхгүй болно гэдэг эндүүрэл болох байх. Тэгээд хаанаас мөнгө босгох вэ. Ядаж гадаад хөрөнгө оруулагч нарт нэр нүүрээ барчихаад байдаг.

.

Хэлэлцээр... Хятадуудтай тохиролцмоор байна. Тэртэй тэргүй хойшоо гарцгүй улс чинь өмнөдтэй тохирмоор байгаа юм. Ганц хөлтэй эдийн засаг ямар гамшиг дагуулдгийг муу  амлаж байгаа ч юм биш бид энэ хахир хүйтнээр үзэх болно.

.

Гол нь бидэнд үндэсний эвлэрэл хэрэгтэй байна. Сонгуулийн уриа шиг санагдаж болох ч үүнээс өөр гарц байхгүй. Ойрын хэдэн жилдээ сонгууль байхгүй тиймээс нэгдэцгээе. Эрх баригчдын тайвшруулаад байгаачлан нөхцөл байдал тийм ч дор орчихоогүй байна. Гаднаас мөнгө босгох бүхий л арга хэмжээг босгох учиртай. Валютын ханш санаанд оромгүй өсч байгаа энэ үед гадныхан манайх руу хандах нь бараг лөөлөө болоод байна.

.

Гэвч бид шаргуу өөрийгөө сурталчлах хэрэгтэй. Монгол бол ирээдүйтэй, хөрөнгө оруулалт тань баталгаатай гэдгийг хууль эрхзүйн орчноороо харуулчих л хэрэгтэй байгаа юм. Манайхан нэг дор ашиг олчихыг их эрмэлздэг улс. Төрийн болон төрийн бус байгууллагууд нь энийг л хүсдэг. Тэгвэл эхлээд сайн сайхнаар хүлээж аваад дараа нь нэг алхам хойшоо хоёр алхам урагшаа гэгчийн үлгэрээр замнаж болохгүй гэж. Тэртэй тэргүй өөрснөө 800 их наяд төгрөг шийдээд улс орныхоо байгалийн баялгийг нэгбүрчлэн тооцож чадахгүйгээс хойш. Дэмий хоосон улс төржилтөөс бид маш их зүйл алдсан. Нэг Ерөнхийлөгчөө шоронгоос салгаж авах гэж бултаараа хөдлөж байхад эдийн засаг унасаар л байсан шүү дээ.

.

Үндэсний эвлэрэл гэж байдаг бол яг одоо л хэрэгтэй байна. Хөрөнгө оруулалтыг татах хуулийн шинэ төслүүд намын бүлгүүд дээр яригдаж байгаа сурагтай. Үнэхээр боломжийн санаа. Дагалдаад татварын таатай орчин бүрдүүлэх гээд өч төчнөөн асуудал үүснэ. Даруйхан хурдан шийдчихмээр байгаа юм. Энэ хуулиар бол явахгүй ээ. Үр дүн нь саяны хөрөнгө оруулагчдын чуулганы төлөөлөгчдийн бүрэлдэхүүнээс харагдсан шүү дээ.

.

Өнөөдөр бидэнд хугацаа хожих л асуудал байгаа болохоос биш сар руу тэмүүлэх хүсэл зорилго байхгүй. Ирээдүйн бөхөөс бөх шат нэхэх нь хамгийн чухал. Эдийн засгийн өсөлтөө зөв хадгалах учиртай. Энэ зорилгод хүрэхийн тулд жаахан алдагдалтай ч хөрөнгө оруулалтыг дэмжих бодлого баримтлах нь л чухал байна даа. Нэг сая хүрэхтэй үгүйтэй татвар төлөгч Монголд байна. Тэд нь дараагийн хоёр сая иргэнээ тэжээж байна. Тэдэнд ээлтэй төрийн бодлого хэрэгтэй байгааг хэн бүхэн харлаа шүү дээ. 1.2 сая боловсролын системээр үйлчлүүлэгч хүүхэд багацуул оюутан, 789 мянган өндөр настан хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэд, жирэмсэн болно хөхүүл эхчүүд... Бид тэднийгээ энэ жил яаж тэжээх болж байна аа. Хий хоосон улс төржилтийн амьсгалаар хөхөө хүйтнийг давахуу. Дахин хэлэхэд, бидэнд үндэсний эвлэрэл хэрэгтэй болохоос хагарал хэрэггүй.

.

Н.Бадамжав