Томоохон дайнд нэг ч удаа ялж үзээгүй солонгосчууд өнөөдөр соёлын дайнд үнэнхүү ялалт байгуулж байна. Холливудтай өрсөлдөж Энэтхэгийн Болливуд хүртэл солонгосын савангийн дуурийг үздэг үзэгчдэд өөрийн эрхгүй зайгаа тавьж өгч байх юм. За тэгээд Вьетнам, Лаос, Камбож, Монгол, Оросын алс Дорнодынхон бүгд фэн нь. Түүхэн кинон дээрх гол дүрийн баатрууд жинхэнэ түүхийг тэр чигээр нь үгүй хийнэ. Хятадууд хүртэл солонгос киноны фэн байгууллагууд өч төчнөөнөөр нь байгуулаад бялуураад л сууж байна. 300 жил их Монголын харьяанд, 200 орчим жил Хятадын эрхшээлд, басхүү 110 орчим жил Японы вассал улс байсан солонгосчууд хэдий завандаа манай Түрэгийг чичрүүлээд, Хятадыг сөгтгөөд орхичихсон болж байна даа. Яах вэ киноны фантаз гээд ойлгож болох ч бидний үзэж өнгөрүүлсэн түүх рүү улайм цайм адал балмадаар түрэмгийлээд байгаад дургүйцэл асаад байгаа юм.
6
Түүхээ байг гэхэд солонгосын энэхүү соёлын довтолгооны үр нөлөөгөөр монгол залуус монгол биш болоод удаж байна. Нөгөө л хангүг залуусын өмсдөг хавчиг мөртэй өргөн хормойтой хүрэм өмсч, савх шиг нарийхан өмд өмсөцгөөсөн залуус, эгээ л солонгост байна уу гэж андуурмаар нүүрээ будаж үс гэзгээ янзалсан охидууд. Ирээдүй маань нэг иймэрхүү. Солонгосын киночдыг төрөөс дэмждэг юм билээ. Солонгосын соёлын нөлөөг Азид цаашлаад дэлхий дахинд түгээхэд онцгой ач холбогдолтой гэж үздэг учраас. Бүх урлагийн дотроос хамгийн чухал нь кино гэж Лениний үг энэ зууны өнгөн дээр ингэж бодит хэрэг болж байгаа нь энэ.
6
Албан ёсны эрхтэйгээр гэж манайхан жигтэйхэн рекламддаг. Тэрэн шиг худал зүйл даанч байхгүй. Нөгөөдүүл нь зүгээр л үнэ төлбөргүй нийлүүлнэ. Хулгайлсан ч гэмгүй. Гол нь соёлын нөлөө нь тийшээ хаяагаа тэлж байгаа юм чинь. Оросын хэвлэлүүдийг харж байх нь ээ энэ солонгосын киногоор дамжиж байгаа соёлын түрэмгийлэлийг яах вэ гэж толгойгоо гашилгаж байна. Албан ёсоор ийм сериалуудыг нэвтрүүлэхэд асар өндөр төлбөр тогтоосон ч нэгэнт хар тамхи лугаа адил шимтсэн слав бүсгүйчүүдийн хүчтэй эсэргүүцлээс болоод тийм ч үр дүнтэй арга хэмжээ болж чадахгүй байгаа бололтой. Юмыг хорих тусам улам л дэлгэрдэг бичигдээгүй хуулийн адил алс дорнод даяараа ийм кионод хахаж байна.
6
Хамгийн харамсалтай нь ХАНГҮГ СОЁЛ өсвөр насны залуучуудын дунд их ажиглагдаж байна. Тэдний хувцаслалт, үс засалт, бүр амьдрах хэв маяг нь ч тэр чигээрээ солонгос кино. Хүнтэй харилцах харьцаа, гаргах зан ааш, нөхөрлөж, хайрлаж, үерхэж байгаа нь хүртэл солонгос кино, хангүг соёлын загварыг тэр чигээр нь илтгэх. Өсвөр насныхны дурлал, үерхлээс үүдэх асуудалд шийдвэр гаргаж байгаа зэрэг нь хүртэл энэхүү солонгос киноны хэв маяг. Мэдээж оюун бодол нь төлөвшиж амжаагүй байгаа өсвөр насныхны хүмүүжих сэтгэлгээнд энэ маш том нөлөө үзүүлж байгаа гэдэгтээ маргах хүн байхгүй биз.
6
Ажлаасаа гэртээ хариад ирэхэд суваг болгон дээр солонгос кино. Гудамж талбайд зөрж өнгөрөх залуусын үг хэл, хувцаслалт бас л солонгос. Аятайхан хоол идье гэвэл бас л солонгос хоолны газар, ресторан. Цагтаа дэлхийн талыг эзлэж явсан энэ аугаа үндэстэн яахаараа ийм болдог байна аа. Хөөрхий ТВ5, ТВ9, Улаанбаатар телевизийн дарга нар солонгос кино импортолж байхдаа ийм зүйл санаагүй л байх. Гэхдээ өнөөдөр байдал ийм болчихоод байна. Нөгөө талаар Солонгост очиж ажиллаж амьдраад солонгос ахуйд бүрнээ ууссан нөхдүүдэд Хангүг соёл ус агаар мэт эрхэм болдог юм биш байгаа.
5
Соёлын довтолгоон гэж энийг хэлдэг байх. Бүр хатуудвал, соёлын хүчирхийлэл. Яагаад монгол хүнд монгол ахуй ёс заншил, үүх түүх нь гологдох болов. Ердөө л үзэж харах юмгүй дээ л тэр. Монгол гэхээр XIII зуун, соёл урлаг гэхээр морин хуур, уртын дуу, ахуй соёл нь гэхээр мод өлгөж эсгийгээр бүрсэн гэр сууц, морь унаж хонь хариулсан хэсэг нөхдүүд. Үнэн хэрэг дээрээ жинхэнэ унаган ахуйгаараа амьдарч байгаа нь хүн амын ердөө л 20 орчим хувь л байгаа шүү дээ. Соёл спортын яам нь юугаа ч хийж байдаг юм. Чимээгүй соёлын террор хийгээд байхад үндэсний соёлын дархлаагаа сайжруулах талаар бодож байгаа ч юм алга. Баахан бөхчүүд барилдуулж, адуу мал цуглуулаад Гиннес энэ тэрд бүртгүүлээд сууж байх. Нэг л өдөр энэ бүхнийг чинь эзэмших хүн үгүй болбол яана. Зөвхөн Хангүг соёлын довтолгооноор л ажихад ийм байна даа.
5
Н.Бадамжав