Монголд тарьсан хүнсний ногоо, жимс жимсгэний 40 хувь, Хятадаас импортолсон ногооны 80 хувь нь химийн хорт бодистой байгааг ЭМШУИС-ийн судалгааны баг тогтоосон байна. Тус сургуулийн багш доктор, профессор З.Ичинхорлоогоор ахлуулсан судалгааны баг өнгөрсөн оны тавдугаар сараас эхлэн шинэ ургацын болон өнжсөн хүнсний ногоо, жимс жимсгэний дээжинд судалгаа шинжилгээ хийжээ. Харамсалтай нь судалгааны дүн таатай гарсангүй. Дээж авсан хүнсний ногоо, жимс жимсгэнээс пестицид гэх бодисын үлдэц маш ихээр илэрсэн гэнэ. Харин пестицид гэдэг нь Википедиад тодорхойлсноор “Ургамлын хортон шавьж ба өвчин үүсгэгч, хог ургамал, үр, буудай, мод, хөвөн эдлэл, арьс, нэхий зэргийн хортон, гэрийн тэжээмэл амьтны эктопаразитууд болон хүн ба амьтны аюулт өвчний тээгчүүдтэй тэмцэхэд зориулагдсан химийн бодис” аж. Товчхондоо бүх төрлийн хортны эсрэг ашигладаг химийн бодис. Хортонтой тэмцэгч илүү хортой байх нь мэдээж. Гэтэл бидний өдөр тутмын хэрэглээ болсон хоол хүнс хортонтой тэмцэгч химийн бодисын хольцтой байдаг байх нь. Шууд утгаараа бол бид тэр хорт бодисыг өдөр бүр иддэг.

5

Эх орны хөрсөнд тарьсан эрүүл хүнс хэмээн сурталчилдаг ногоо муу хэлж модоор цохидог Хятадын хүнснээс ялгаагүй болсныг эндээс харж болно. 2010 онд манайд тарьж ургуулж байгаа хүнсний ногооны хорт бодисын үзүүлэлт 20 хувьтай байсан бол гурван жилийн дараа даруй хоёр дахин өсч, 40 хувь болсон нь эрүүл байх баталгаагүйг харуулна. Тэр дундаа газар тариалангийн гол бүс нутаг Сэлэнгэ, Төв, Булган, Ховд аймагт тарьсан хүнсний ногоонд хорт бодис маш их байсныг судалгааны тайлангаас харж болно. Тухайлбал, Сэлэнгэ аймгаас авчирсан ногооны 55 хувь нь, Төв аймгийн зарим сумаас ирсэн ногооны 34 хувь нь, Өмнөговийн улаан лооль, өргөст хэмхийн 33 хувь нь, Баянзүрх дүүрэгт тарьсан улаан лооль, өргөст хэмхийн 40 хувьд нь нэлээд их гэж хэмжигдэхээр пестицид илэрсэн байх юм. Жимс жимсгэнэ ч ялгаагүй. Алим, гадил, усан үзэмд хорт пестицидийн үлдэгдэл маш их. Харин С витамины хэмжээ эрс багассаныг судалгааны баг тогтоожээ. Турах гэж алим идэх, В6, С витамин болон калигаар баялаг гэж гадил худалдан авах, хүүхдээ өндөр болгох гэж лууван өгөх, чихрийн шижинтэй хэн нэгнийхээ хоолны дэглэмд байцаа санал болгох, хоолоо чимэглэх гэж улаан лооль, өргөст хэмх ашиглах. Энэ бүхэн хоол биш хор гэдгийг эрдэмтэн судлаачдын ажлын үр дүнгээс харж болох нь. Эрүүл биетэй, эрүүл амьдрах боломж үнэхээр алга бололтой.

5

Хорт хавдар туссан уу, хоолноос чинь үүссэн

5

Өдөр тутмын хэрэглээ болсон хүнсний ногоо, жимс жимсгэнээс илэрсэн пестицид нь хорт хавдар, чихрийн шижин үүсэх үндсэн нөхцөл болдог гэнэ. Хүний төв мэдрэлийн системд нөлөөлөх замаар дотоод шүүрлийн булчирхай, цус төлжүүлэх эрхтэн, зүрх судас, элэг бөөрөнд муугаар нөлөөлдөг байна. Монгол Улсын нийт өвчлөлийн хоёрдугаар байранд хавдар, хорт хавдрын өвчлөл орж буйг эрүүл мэндийн салбарынхан хэлдэг. Тэр дундаа хоол боловсруулах эрхтэн элэг, ходоод, улаан хоолойн хавдар ихэнх хувийг эзэлдэг. Хамгийн аймшигтай нь хорт хавдар жилээс жилд залуужиж, нас баралтын тэргүүлэх шалтгаануудын нэг болж буйг эмч мэргэжилтнүүд хэлдэг.

5

ДЭМБ-аас энэ оны хоёрдугаар сарын эхэнд хийсэн мэдэгдэлд ДОХ, гахай шувууны ханиад анхаарал татах бус харин хорт хавдар айдас төрүүлж буйг онцгойлон анхааруулжээ. Ингэхдээ ойрын арван жилд хорт хавдрын цунами болно хэмээн мэдэгдсэн байна. Энэ цунаминд Монгол Улс өртөнө гэдгийг хэлсэн нь таамаг биш нь тодорхой болов. Хоол хүнсээрээ дамжуулан хор идэж буй бидэнд ДЭМБ анхааруулга өгч буй нь  айдас төрүүлэм. Эрүүл мэнд эрхэм баян гэдэгсэн.

6

Пестицид буюу хортонтой тэмцэгч бодис нь хорт хавдар үүсгэхээс гадна бэлгийн эсийг хордуулдаг байна. Өөрөөр хэлбэл, ургийн гажиг үүсэх, элдэв согог, генийн өөрчлөлтэй хүүхэд төрөх шалтгаан болдог гэсэн үг. Ургийн гажиг жилээс жилд нэмэгдэж байгаа ч шалтгааныг нь тогтоож чадахгүй байгааг эх нялхсын эмч нар хэлдэг. Хоол хүнс, утаа гэх мэт бүдэг бадгаар ярьдаг байсан таамаг судалгааны түвшинд батлагджээ. ЭХЭМҮТ-ийн Нярайн эрчимт эмчилгээний болон нярайн эмгэг судлалын тасагт 2009-2013 оны аравдугаар сарын нэгэн хүртэлх хугацаанд мэс заслын эмгэгтэй 586 нярай эмчлэгдсэн байдаг. Мэс засалд орсон нийт нярайн 30-34 хувь нь хоол боловсруулах эрхтний гаж хөгжилтэй байжээ. Энэ үзүүлэлт ч хоол хүнстэй салшгүй холбоотой.

6

Тэгэхээр одоо бид яах вэ? Хамгийн эхэнд урд хөршөөс хүнсний ногоо, жимс жимсгэнэ импортлохоо зогсооё. Хорон дээр хор нэмэн худалдаж авах хэрэггүй. Зоосоороо зовлон худалдан авах хангалттай нөхцөл бололцоо бидэнд байна. Монголд тарьсан ногоо ч хортой. Дараа нь тариаланчид өөрийгөө ч, нийт монголчуудыг ч хордуулахаа болъё. Ингэхийн тулд бордоо нэрээр хорт бодис хэрэглэхгүй байх нь хүн амын эрүүл мэнд цаашлаад Монгол Улсын Үндэсний аюулгүй байдалд оруулж буй асар их хувь нэмэр гэдгийг энд хэлье. Олон улсын стандартаас хэт их давсан пестицидийн хэмжээг ядаж нормд нь барья. Харин энэ бүхний эцэст бид хоолоороо дамжуулан хор идэх нь бага ч атугай багасна.

:

В.Хэрлэн