Монгол Улсын хэмжээнд барилга барих тусгай зөвшөөрөлтэй 700 орчим компани байдгаас 150 нь идэвхтэй үйл ажиллагаа явуулдаг аж. Гэтэл энэ 150 компанийн 50 нь залилагчид. Бүр тодруулбал, худалдсан байрныхаа метр квадратаас хумсалж, залилангийн гэмт хэрэг үйлдсэн арчаагүй аргатнууд. Энэ компаниуд иргэдэд 2.5 тэрбум төгрөгийн хохирол учруулжээ. Тэдний дотор Тектоник, Тайгам Алтай, МД ТОФ гэсэн гурван компани 1.5 тэрбум төгрөг буюу нийт хохирлын талаас илүү хувийг эзэлж байгааг ШӨХТГ-ын Хэрэглэгчийн эрхийг хамгаалах хэлтсийн дарга Ч.Батбаатар дуулгав. Худалдан борлуулсан байрныхаа хэмжээнээс 7-20 метр квадратыг дутаасан нь мэргэжлийн байгууллагуудын шалгалтаар тогтоогдсон. Khansvill хотхоны метр квадрат нь 2.5 сая төгрөгөөр үнэлэгдсэн гэхээр Тектоник компани иргэдээс хашаа байшингийн үнэ “хулгайлсан” гэсэн үг. Тайгам Алтай ч ялгаагүй. Алтай хотхоны орон сууц 1.8-2.3 сая төгрөгийн үнэтэй гэхээр 1-2 өрөө байрны урьдчилгаа хийчих мөнгийг хууль бусаар халаасалсан гэсэн үг. Харин МД ТОФ компани илүү олон “но”-той. Метр квадратын зөрүү нь бага ч маш олон айлыг хохироосон. Дээр нь борлуулсан байрныхаа мөнгийг хувийн данс руу хийлгэдэг байсан нь татвараас зайлсхийлсэн оролдлого. Харин энэ бүхний эцэст залилагчдад ямар хариуцлага оногдуулах вэ?

.

Ч.Батбаатар даргын хэлж буйгаар Тектоник, Тайгам Алтай, МД ТОФ компаниудад тус бүрт нь 10 сая төгрөгийн торгууль ноогдуулсан гэнэ. Гэвч торгуулийг барагдуулаагүй учраас шүүхийн шийдвэрээр албадан гаргуулахаар болоод байгаа аж. ШӨХТГ-ын эрх мэдэл энэ хүрээд дуусна. Тиймээс тус гурван компанийг залилангийн хэргээр УМБГ-т шалгуулахаар болжээ. Мөн МД ТОФ компанийг татвараас зайлсхийсэн хэргээр Татварын ерөнхий газарт шалгуулахаар өгөөд байгаа аж. Эцэст нь тусгай зөвшөөрлийг нь цуцлуулахаар Барилга, хот байгуулалтын яаманд хандаад байна. Уг нь Тайгам Алтай компанийн тусгай зөвшөөрлийг цуцлах хүсэлтийг өнгөрсөн оны аравхоёрдугаар сард яаманд хүргүүлсэн. Тусгай зөвшөөрөлтэй нь ярьсан шалтгаан тодорхой. Гэтэл хоёр сар өнгөрчихөөд байхад шийдэгдэхгүй байгаа нь далд учиртай нь ойлгомжтой. Хэн нэгэн эрх мэдэлтний оролцоотойгоор хийгүй гарчих бохир төлөвлөгөөг боловсруулж яваа биз.

.

Барилгынхны балгаас өндрөө авсан нь л метр квадратын асуудал. Хугацаандаа ашиглалтад ордоггүй, нар салхи үзэх эрхгүй, хүүхэд тоглуулах газаргүй, машин тавих зайгүй гээд тоочоод байвал мундахгүй олон зөрчилтэй. Хот байгуулалтын тухай хуулиар бол авсан газрынхаа 70 хувийг барилгажуулж, 30 хувийг нь оршин суугчдад зориулах ёстой. Автомашины зогсоол, цэцэрлэг, ногоон байгууламж барих хуулийн заалттай гэсэн үг. Харин үүнийг мөрддөг барилгын компани тоотой цөөхөн. Иргэдээс мөнгө идэх, газар хулгайлахдаа гаргууд барилгынхны башир ажлыг баримжаатай болгохсон.

.

Ямартай ч энэ удаад асуудал тодорхой болов. Залилан хийсэн нь ч, татвараас зайлсхийсэн нь ч, иргэдийг хохироосон нь бүгд ил цагаан. Дээр нь тооцох хариуцлага ч нууц биш. Харин хариуцлага бүү замхраасай.

:

В.Хэрлэн