Сар шинэ хуучирч аж амьдрал жигдрэх гарааны долоо хоногийн үйл явдлыг товч тоймлоё. Энэ долоо хоногт худалдаа үйлчилгээнд “хувьсгал” хийх журам мөрдөгдөж эхэлсэн хийгээд хаданд гарсан орон сууц тодорхой бүлэгт хамааран хямдарч байгаа талаарх мэдээллийг онцолж байна.

1

Ухаалгууд ар аараасаа суурьшиж байна

1

Чингэлтэй дүүр­гийн таван буудалд байрлах “Далай­хүү” худалдааны төвд “Ухаа­лаг шуудангийн хайрцаг”-ны нээлтийн ажиллагаа боллоо. Энэхүү шуудангийн хайрцагийг “Шууданд суурилсан дэвшил тав” төслийн хүрээнд Мэдээлэл технологи, шуу­дан харилцаа, холбооны газраас “Төрийн түгжрэлгүй үйлчилгээ” зорилгын дор төрийн үйлчилгээг иргэ­дэд түргэн шуурхай хүргэхэд зориулан суурилуулж байгаа юм байна. Нээлтэд Ерөнхий сайд Н.Алтан­хуяг, Мэдээлэл технологи, шуудан харил­цаа, холбооны газрын дарга Ц.Жадамбаа тэргүүтэй албаны хү­мүүс оролцож тууз хайчиллаа. Энэхүү ухаа­лаг шуудангийн хайрцаг эхний ээлжинд зөвхөн шуудан хүлээж авах үйлчилгээг үзүүлж байгаа бол дараагийн ээлжинд шуудан илгээх үйлчилгээг нэвтрүүлэх гэнэ. Улаанбаатар хотод нийт 20 шир­хэг ухаалаг шуудангийн хайр­цагийг байрлуулжээ. Нийслэлд ухаалаг шуудан хэрэгжинэ гэдэг бүрэн хаягжуулалтад хамрагдаагүй, гу­дамж талбайн байршил, замба­раагүй байдлыг халахад чухал нөлөө үзүүлэх бизээ. Ийнхүү социализмтай зэрэг шахуу “устсан” шуу­дангийн үйлчилгээний салбарын сэргэх, товхинох шинэ үе тавигдаж байна гэж албаныхан дуу нэгтэй хэлж байна.

1

Унаач хүүхдүүд хонины ээлж шиг эндэж байна

1

Өвлийн морин уралдаанаас үүдэн хурдан морины унаач хүүхэд бэртэж гэмтэх, амь насаа алдах тохиодол цөөнгүй гарч байгаа. Өвөрхангай, Увс зэрэг аймгийн Засаг дарга нар захирамж гаргаж, аймгийнхаа нутаг дэвсгэрт ирэх тавдугаар сарын 1-нийг хүртэл албан ёсоор хурдан морины уралдааныг зохион байгуулахыг хориглосон шийдвэр гаргасан байна. Уг шийдвэрийг Монгол Улсын Засгийн газрын 2014 оны 1 сарын 28-ний өдрийн 28 дугаар тогтоол, Монгол Улсын Засгийн газрын хэрэгжүүлэгч агентлаг Хүүхдийн төлөө Үндэсний газрын 2014 оны 1 сарын 30-ны өдрийн 1/26 дугаар албан шаардлагыг хэрэгжүүлэх зорилгоор гаргажээ. “Баячуудын харгис цэнгэл” гэж нэрлэгдээд байгаа морин уралдаан түүний унаач хүүхдийн амь нас эрүүл мэндэд учруулж буй хор хохирлыг хэлж гаслах хүн олон болсон ч цаашид гаргахгүй байх тал дээр дорвитой алхам хийгдэх санал санаачилга гарахгүй байгаа юм. Морио унаж морин дэл дээр хийсэх нь монгол хүүхдийн золбоо бахархал мөн боловч бариан зурхайд эсэн мэнд эрүүл давхиад ирэх баталгааг хангах журам, дүрмийг хатуу мөрдөж, хүүхдийн осол эндэлд хүлээлгэх хариуцлагыг мөн чангатгах хэрэгтэй болсон. Аль нэг  наадам цэнгүүн уралдааныг хойшлуулах ба хориглосноор морины хүүхдийн эндэл буурна гэж үзэх нь өрөөсгөл гэдгийг бүгд мэдэж байгаа. Монголоороо наадаж таарна гэхдээ унаач хүүхдээ хайрлаж хамгаалах тал дээр хатуу ярих цаг болсон байгааг хонины ээлж шиг ирэх болсон  унаач хүүхдүүдийн эндэл сануулж байна.

1

Шилийн богд шүлхийнд “хаагдлаа”

1

Сүхбаатар аймгийн Онгон сумын нутагт гарсан малын гоц халдварт “Шүлхий” өвчин тархан дэлгэрч Наран сумын нутагт илэрч цаашид нэмэгдэх хандлагатай байгаа тул Онгон, Наран, Дарьганга сумын нутаг дэвсгэрт энэ сарын 3-ны өдрөөс эхлэн өндөржүүлсэн бэлэн байдлын зэрэгт шилжүүлж, хорио цээрийн дэглэм тогтоогоод байна. Сүүлийн мэдээгээр бол халдварт өвчний голомтод 33 өрхийн 143 толгой мал дээрх өвчний ил шинж тэмдэгтэйгээр өвчилснөөс 120 малыг зориудаар устгасан байна.

1

Шүлхий өвчний нөхцөл байдалтай уялдуулан өнөөдөр Улсын онцгой комиссын ажлын хэсгийн хуралдаан боллоо. Улсын онцгой комиссын дарга, Монгол Улсын Шадар сайд Д.Тэрбишдагва холбогдох мэргэжлийн байгууллагуудад шүлхий өвчний тархалтыг зогсоох, өвчнийг хязгаарлах чиглэлээр тодорхой үүргүүдийг өгчээ. Хориг хэзээ хүртэл үргэлжлэх талаар албаныхан тодорхой хариулт өгөөгүй байна.

1

Гар дээрээс заруулахгүй л гэнэ

1

ИТХ-ын 2014 оны 7 дугаар тогтоолоор Нийслэлийн нутаг дэвсгэрт худалдаа үйлчилгээ эрхлэх нийтлэг журмыг шинэчлэн баталсан бөгөөд журам энэ сарын 1-нээс эхлэн хэрэгжиж эхэлсэн байна. Энэхүү журмаар нийслэлийн нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулж байгаа худалдааны төв, хоол үйлдвэрлэл үйлчилгээний төв, ахуйн үйлчилгээ, авто үйлчилгээ, гудамжны жижиг худалдаа зэрэг бүх төрлийн худалдаа үйлчилгээ эрхлэгчдийн үүрэг хариуцлагыг тодорхой болгосон төдийгүй гар дээрээс болон нийтийн эзэмшлийн зам талбайд дур мэдэн худалдаа үйлчилгээ эрхлэх асуудлыг цэгцэлж байгаа юм байна. Журам мөрдөгдөж эхэлснээр үйлчилгээний соёлыг нэмэгдүүлэх, үйлчлүүлэгчдийн эрүүл, аюулгүй байдлыг хангах боломжтой болж байгаа гэнэ. Үйлчилгээний соёл гэдэг шинэ журмаар сайжирдаг бол сайхан хэрэг боловч манайд ингэж хэрэгжих нь бараг үгүй юм.

1

Журамд худалдаа, худалдаа үйлчилгээний гадна хаяг нь хотын өнгө төрх, дизайны шийдэлд нийцсэн гэрэлтүүлэг, гэрлэн чимэглэлтэй, стандартын шаардлагад нийцсэн агуулга бүхий хаяг цагийн хуваарийг монгол хэл дээр,  кирилл үсгээр бичиж, ил тод харагдахуйц газар байршуулсан байна. Худалдааны газруудад кассын дэргэд тамхи худалдах, тамхины төрөл бүрийн урамшуулалт худалдаа зохион байгуулахыг хориглоно гэж заажээ. Түүнчлэн хүнсний дэлгүүр, хоол үйлдвэрлэл, үйлчилгээний танхимд төлбөртэй тоглоом, барьцаалан зээлдүүлэх үйлчилгээ, эмийн, кино прокатын үйлчилгээ, хими цэвэрлэгээ, фото зураг угааж боловсруулах, хувцас захиалга, засвар,  түлхүүр олшруулах чиглэлээр  талбай түрээслэх, зуух пийшин байрлуулан галлах, нийтийн эзэмшлийн орон сууцны нэг болон суурийн давхарт диско, караоке, билльярд, баар  зэрэг иргэдийн амгалан тайван байдлыг алдагдуулах ажил үйлчилгээ шинээр нээж ажиллуулахыг хориглолоо. Мөн сүү, сүүн бүтээгдэхүүн, түүхий мах, махан бүтээгдэхүүнийг нийтийн эзэмшлийн гудамж талбайд ил задгай худалдаалах, төвийн бүсэд түлш, мод, нүүрсийг нийтийн эзэмшлийн гудамж талбайд болон хүнсний худалдаа эрхэлдэг зааланд худалдаалахыг хоригложээ.

Энэ бүхнээс харвал худалдаа үйлчилгээний газрууд нийслэлдээ сумын төв шиг чихэлдэж байдаг замбараагүй бөөгнөрөл дахин өргөжихгүй ба хуучин бөөгнөрч шаваарч байрласан хэд нь ханцуйндаа залбираад хоорондоо зохицоод яваад байх болтой. Бас хавар зундаа “сүүгээ аваарай” гэж хар үүрээр сэрээдэг хүүхэн  үзэгдэхгүй болох юм байна.

1

ЭЕШ-ын босго өндөрслөө

1

Энэ онд Ерөнхий боловсролын сургуулийн XI анги төгсч буй сурагчдын ЭЕШ-ын бүртгэл  энэ сарын 5-ны өдрөөс эхэлсэн. Шалгалтын бүртгэл ирэх дөрөвдүгээр сарын 21-нийг хүртэл 76 хоног үргэлжилнэ. Энэ жил ЕБС-ийн XI ангийг төгсч буй 34 мянга гаруй суралцагчдаас ЭЕШ өгсөн шалгуулагч шалгалтдаа 400-гаас дээш оноо авсан тохиололд их, дээд сургуульд элсэх эрхтэй болно. Өнгөрсөн оны тайланд тусгаснаар нийт шалгуулагчийн 85 хувь нь элсэлтийн ерөнхий шалгалтдаа 400-гаас дээш оноо авсан байжээ. Тиймээс өнөө жилийн шалгуулагчид биеэ дайчлан шамдаж чадвал өнгөрсөн жилээс оноо нь өсөх магадлалтай гэж үзэж байгаа аж. Ер нь тухайн шалгуулагч гүйцэтгэх ёстой даалгаврынхаа 25-35 хувийг амжилттай гүйцэтгэж чадсан тохиолдолд 400 оноо авах боломж бүрддэг юм байна.

1

Төрийн албан хаагч болох хөдөлгөөн эрчимжлээ

1

Тэтгэврийг сэмхэн нэмж хөгшчүүл ахмадуудыг баярлуулсан Ерөнхий сайд 30 минутын уулзалтаараа бас нэг сюрприз бэлдсэнээ зарлалаа. Энэ мэдэгдэл нь нисэхийн орчимд сүндэрлэх орон сууцнуудыг олны анхааралд авчирлаа. Анхааралдаа авахаас ч өөр арагүй юм байна. Нэгдүгээрт, энэ байр бол харьцангуй хямд бас гайгүй зайтай тохилог гэнэ. Хоёрдугаарт, тодорхой бүлгийнхэн энэ байранд шууд орох бололцоотой юм байна.

1

Буянт Ухаагийн дэнж дээр баригдаж дууссан 1764 айлын орон сууцын нэг метр квадратын үнэ нь 1.280.000 төгрөг гэлээ. Энэ нь зах зээлийн үнээс хямд тул Засгийн газраас зорилтот бүлгийнхнийг энэхүү орон сууцанд оруулахаар шийдвэрлэжээ. Үүнд 1764 айлын 60 хувьд нь төрийн албан хаагчдаас, 40 хувьд нь залуу гэр бүл, ахмад настан, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийг оруулах квот тогтоосон байна. Энэ мэдэгдлээс хойш үр хүүхэд юм уу төрөл садангаа яаж ийгээд төрийн албан хаагч болгох гэсэн бүлгийн тоо эрс өссөн гэсэн шар мэдээ ч байна.

Хямд орон сууцтай болохын тулд нэг бол тахир дутуу хөгжлийн бэрхшээлтэй байх нөгөө бол төрийн албан хаагч байх хэрэгтэй болжээ гэх гутранги бодол тээсэн хүмүүс ч байна. Энэ мэт янз бүрийн салбарт төрөөс эдлэх илт давуу байдал хөнгөлөлтөөс хамаарч морин жилд төрийн албан хаагч болох хөдөлгөөн санаачилга эрс идэвхжих нь гэсэн таамаг байна.

1

Тэтгэвэр бодитой нэмэгдсэн гэлээ

1

ХАХНХ-ын сайд С.Эрдэнэ энэ сарын 1-нээс эхлэн нэмэгдэж буй ахмадын тэтгэврийн талаар мэдээлэл өгсөн.  Тэрбээр хэлэхдээ “Шинэчлэлийн Засгийн газар ганц тэтгэвэрийг биш, ажилласан жилээ нөхөж тооцуулах тухай хууль хэрэгжсэнтэй холбоотойгоор уг хуульд хамрагдсан  иргэдийн тэтгэврийг мөн нэмсэн.  Тэтгэврийн хэмжээг 10-30.8 хувиар нэмэгдүүлсэн” гэлээ. Түүний хэлснээр бол 200 мянга хүртэл тэтгэвэр авагчдын дундаж тэтгэвэр 180 мянган орчим байсан ба 27 мянган төгрөг нэмэгдэж тэтгэврийн дундаж хэмжээ 202 мянган 628  төгрөг дундаж өсөлтын хэмжээ 15.2 хувь болсон. 201-600 мянган төгрөг хүртэлх тэтгэвэр авч байгаа иргэдийн дундаж тэтгэврийн хэмжээ 307 мянга 200 байсан бол 22 мянган төгрөг нэмэгдэж, 329 мянга 218 төгрөг буюу дундаж өсөлт 7.2 хувиар нэмэгдсэн байна. 600 мянган төгрөгөөс дээш тэтгэвэр авдаг ахмадуудын дундаж тэтгэвэр 704 мянга 654 төгрөг байсан. Нэмэгдэл нь 20 мянга буюу 724 мянга 654 төгрөг болж, дундаж өсөлт 2.8 хувь болсон. Нийтэд нь авч үзвэл тэтгэвэр 11.8 хувиар нэмэгдлээ. Ингэхдээ 2013 оны арванхоёрдугаар сарын инфляцийн төвшинтэй уялдуулж энэ хувь хэмжээг гаргажээ.

1

П. Баярхүү /тоймч/