Саяхны нэг өдөр ТВ-9 телевизийн “Монгол коммент” нэвтрүүлгээр заавал уншаарай гэсэн зүүвэртэй нэг “ил” захидлыг уншиж байхыг сонслоо.

Нэг айл 38 ч билүү метр квадрат байртай атал дулааны үнийг нь нэг нугалсан буюу 3 өрөө байрны  талбайн хэмжээгээр тооцож авч байсныг олж мэдсэн тухайд хов хүргэжээ. Энэ нь бүтэн 2 жилийн турш үргэлжилсэн гэнэ. Тэгэхээр үүнийг нэг хоёр удаагийн андуурал гэж үзэх боломжгүй, санаатай завшилт гэж хардаж болохоор. Төрийн өмчит компаниудаас алдагдалтай ажилласнаараа толгой цохисон нь эрчим хүчний салбар байсан тухай оны босгон дээр яригдсан. Ар өврөөрөө гоожуулчихдаг алдагдал шархаа иргэдийн халааснаас хумсалж нөхөж ирсэн ч юм уу гэж хардлаа. Сар бүр илүү мөнгө төлж хохирч байсан тэр иргэн хэлэх заргалдах үг, очих газар нь мухардахдаа олон нийтийн дуу хоолой болж байдаг нэвтрүүлэгт хандсан байх.

Ийм төрлийн заргийг хийснээрээ төрд монжуулсан мөнгөө авч чадсан хүн хэд байгаа бол. Орон сууц тойрсон монжоо ба завшилт арай л гэдэг болоод байна уу даа гэж бодогдлоо.

а

Монголдоо хүн болж мөрөө гаргасны хэрэг, том зорилго бол орон байртай болох явдал гэх шахуу юм болоод байгаа нь үнэн. Ийм сэтгэхүй бий болох явцуухан  орон зайд биднийг шахсан орон сууцны “НО” цаашид улам олон хонхыг нийгэмд жингэнүүлэх бололтой.

аа

Шинэчлэлийн Засгийн газрын яаруу дааруу эхлүүлсэн Ипотекийн зээлийн хаялга их ч орон сууцны квадрат метрийн үнийг нугалж өсгөсөн нь бухимдал шүүмжлэлийг дагуулсан. Өөр сонголт үгүй иргэд шинэ тогтсон үнэ ханшаар метр кватратыг нь 1.8-2.5 сая төгрөгөөр авч байрандаа орж эхэлсэн. Гэтэл 20-25 жил төлөх өрийн дарамтыг нуруун дээрээ авч орон сууцанд ортол өнөөх компани нь квадрат метрээс нь мэхэлж монжсон байлаа.

ааа

Барилга хот байгуулалтын яам болон ШӨХТГ, Стандартчилал хэмжилзүйн төвтэй хамтран 40 орчим компанийн орон сууцны метр квадратад шалгалт хийж байна. Үр дүн нь гомдмоор, бухимдмаар. Нийтдээ иргэдээс 1.5 тэрбум төгрөгийг илүү авч завшжээ. Яаж амьдардаг билээ бид, доллар юу болсон билээ, энэ байрны үнэ чинь хэдэн хувиар өссөн билээ, ард түмэнд өр болж буух Чингис бондоос барилгын салбарынхан та нарт хичнээн их зээл хөрөнгө хаяж байгаа билээ гэж үглэх дуулахаа орхиж  “яаж чадаж байна аа, та нар ” гэж асуумаар байгаа юм.

аааа

Мөн энэ бүхэнд хэн буруутай вэ гэхээсээ илүү юунаас ийм болоод байна гэж асуулт босгох ёстой. Хариуцлага нэхэх тухайд бол энд олон байгууллага, тэдгээрийн үүрэгтэн дарга нарыг нэрлэж болно. Гэвч төр үе үедээ иргэдийг хөлдөө чирж, халаасныхаа цоорхойг нөхөж ирсэн үлгэр жишээ ганц барилгын салбараар хязгаарлагдахгүй ба мөн цаашид үргэлжилсээр байх тогтолцоо оршсоор байгааг л бид ярьж эмзэглэх ёстой байх. Улс төрийн намын томилгоо гэх задгай амтай “угж” тэвэрсэн бизнесүүд тэдний элч нар төрд ихээр орж төрийн зохицуулах, хянах үүргийг хүчгүйдүүлж, компаниудын эрх ашигт үйлчлэгч, хутгалдагч болж ирсэн далд буглааны дөнгөж харагдаж байгаа нэг жоохон шүүс төдий илрэл нь энэхүү барилгын компаниудын булхай гэдгийг бид сайн ухаарах ёстой. Компаниуд иргэдийг орон сууцанд оруулахдаа нэг монждог бол орсон хойно нь төрийн оролцоотой гэх нэр зүүсэн дулаан, цахилгааны компаниуд илүү үнэ бичиж иргэдийн халаасыг суйлдаг дараагийн баатраар тодорч магадгүй байна. Үнийн өсөлт амьдралын дарамтыг сөрж яваа иргэдийг нэмж хохироосон энэ мэт хэрэг явдлыг  мухарлан шалгаж, шаагилдан шүүмжлэх ёстой.

аааа

Оны босгон дээр шилэн дансны тухай ярьж магтан дуулж эхэллээ. Ерөнхийдөө төрийн байгууллагын ажил үйлчилгээ, тогтоол шийдвэр, түүний хэрэгжилтийн ил тод байдлыг хангаж байх сүлжээ бий болж байгаа хэрэг. Энэхүү шилэн толинд иргэдийн орон сууцны, дулаан цахилгааны төлбөр тооцоог ч суулгах хэрэгтэй юм. Эндээс хэн, ямар гараар алдагдал шаталтаа жирийн иргэдийн халааснаас дэлсэж нөхөөд байгааг хардаг болж болох юм.

ааааа

Энд мөн хэдэн асуулт нээлттэй үлдлээ. Дээр дурьдсан “илүү” метр квадратийн дулааны үнийг хоёр жил төлсөн иргэний мөнгө хэний халаасанд орж байсан бэ, дулаан цахилгааны үнэ хураамж “цэвэр” гараар явагддаг гэдгийг хэн батлан хариулах вэ ... Иргэдийн халааснаас хэний гар суйлаа хийгээд байна.

 ааааа

П.Баярхүү /тоймч/