Амьдрал чиний хүссэнээр байхгүй бол тэмц. Өөр олныг олоод тэмц. Тэгээд хувьсгал болно. Дараа нь тэр хэсэг бүлэг хүмүүсийн эрх ашигт үйлчил гэж ард түмнээ дарангуйл гэсэн Лениний хувьсгалын тохирооны үйлчлэл энэ Монголд үйлчилж байна. Татвар төлөгчдийн мөнгөөр тансагласныхаа хариуд улсын Ерөнхийлөгч байсан нөхөр өнөөдөр хөшигний цаанаас удирдаж байна. Давхар дээлийн тухай томьёоллыг /Н.Энхбаяр/ өөрөө санаачилж Үндсэн хуульд шахсаныхаа амтыг өнөөдөр амталж байх шиг. Хаа газар утсан хүүхэлдэй нар мундах биш дээ. Зарим нь төрийн дээд тавцанд нөгөө хэсэг нь гүйцэтгэх засаглалд... бүр нөгөө хэсэг нь Иргэний тодотголтой нийгмийнхэнд.

6

Юм утга зүйтэй байх сайхан. АН, МАН хоёр элсний 13-тай сөргөөлдөж байх ахуйд парламент сайд нь УИХ-ын гишүүн байна гээд шийдчихсэн хэрэг. Үндсэн хуулийн дордуулсан 7 өөрчлөлт ард түмний санал асуулгаар биш 76-хан нөхдийн толхилцооноор ингэж шийдэгдсэн. Эргээд энэ заалтуудыг үгүй болгох гэхээр бөөн асуудал ургана. УИХ хийгээд МАН, АН аль нь ч өөрийн явцуу эрх ашгийн төлөөнөөс засаглалыг тогтвортой байлгахыг хүсэхгүй. Эрх мэдэл нь хумигдах болохоор АН л лав хүлээн зөвшөөрөхгүй. МАН энэ дээр тоглолт хийнэ. Ингээд жинхэнэ Мянгуужингийн үлгэр болно. Засаглал дахь хамгийн ноцтой заалтууд энэ байлаа. 17 сайдаас жийрхэж байгаагаа МАН мэдэгдэж байгаа. Зүгээр л шоу. Тэдэнтэй тэргүй хуулиа батлаад дараа нь Үндсэн хуулийн Цэцийн дүгнэлтээр хүчингүй болгоод санасандаа хүрэх нь лавтай байхад яагаад ийм үйлдэл хийх болов. Засаглалын хямралаар далимдуулж хожоо олох гэсэн төлөвлөгөө. Засгийн газрыг унагаах гэж байгаа мэт харагдавч цаанаа их л учир жанцантай. Засаглалын хямралыг өөртөө аятайгаар эргүүлэхийг эрмэлзэж байгаа хэрэг. Ерөнхийлөгч санаачлаад АН дэмжсэн 2016 оны долоодугаар сарын 1-нээс хуулийг хэрэгжүүлнэ гэсэн нь энэ зуурт МАН-тай учраа ольё гэсэн тооцоо. Улс төр гацаанд орохоор эдийн засаг сүйрсэн дээрээ сүйрнэ.

6

Бид 12 илүү тэрбум ам.долларын /өнгөрсөн онд/ эдийн засагтай энэ хүчирхэг механизмыг хэрхэн яаж хөдөлгөх тухай хэчнээн ч их ярьж байна. Төрд энэ асуудлууд наалдахгүй байгаагийн шалтгаан засаглалын хямралаас шууд үүдэлтэй. Сар бүр хагас тэрбум доллар нэхэж байгаа лужир том эдийн засаг шүү дээ. Хаанаас олох гээд байгаа юм. Өмнөх зээлээ төлөх гэж чармайж байгаа нөхдүүд энэ их мөнгийг босгоно гэдэг ч лөөлөө биз дээ. Самурай, Чингис бондын зарцуулалт бараг л үргүй зарцуулагдсан. Муу амлаж байгаа юм биш зээлжих хүү нь буурч, гадаадын хөрөнгө оруулалт хаяад явчихсан энэ Монголыг хэн сонирхох болж байна аа. Гараа татан байж 800 сая ам.долларыг жижиг дунд үйлдвэрлэгчдэд зарцуулна гэлээ. Үйлдвэрлэж болно оо. Гэхдээ импортын бүтээгдэхүүнийг үнэ ханш, чанар чинсаагаараа давж гараад хэдийд нь гадагшаа экспортлож эдийн засгаа аврах болж байна. Мөнгөтэй байхад хийх ухаанаа мөнгөөр хомсдохын цагт хийхээр төлөвлөж байгаа нь нэг л сонин. Нүүрс, зэсний үнэ унасан, гол экспортлогч Хятад нөөцөө базаачихаад байхад хэн Монголын шороон замаар хэл ам дагуулан байж түүхий эдээ авах билээ. Дэд бүтцээ шийдэх гэж 10-аад жил хэрэлдсэн улс оронд хэн итгэх билээ. Оюутолгой ч мөн ялгаагүй. Рио Тинто аажимхан Монголоос нүүрээ бууруулж байна. УИХ-ын “Шударга ёс” эвслийнхэн тарааж хаяна гэж баахан сануулсан. Гадны хөрөнгө оруулагчдыг урин дуудья гэсэн атлаа УИХ, улс төрийн намууд, Иргэний нийгмийн “эх оронч” үйлдлийн ачаар гадаадын хөрөнгө оруулагчдын үргээсэн. Үүнд иргэн та бид буруугүй. Засаглал хямраад байна, давхар дээлээ тайлаач гэж бид дуугарахаар өмнөөс минь улс төржүүлээд байх сонирхлыг чинь үгүй хиймээр байна. Бантан хийснээрээ Цэцийн өндөр босгыг АН, МАН та нар дав. Битгий биднийг доргиогоод бай. Эдийн засгийн өнөөгийнхөө асуудлыг засаглалынхаа холион бантантайгаа цуг шийд. Цаг хугацаа даанч алга даа Монголчуудад.

7

Н.Бадамжав