Өнгөрөгч долоо хоногт эдийн засаг их халуунтай байгааг дахин сануулж, ноён доллар 1812 төгрөгтэй харьцаж, дээр заларлаа. Энэ дохионд хариу болгож төр засаг Эдийн засгийн идэвхжлийг нэмэгдүүлэх зарим арга хэмжээний тухай УИХ-ын тогтоолын төслийг чуулганаараа яаралтай хэлэцэн 70.2 хувийн саналаар баталлаа.

ө

Хаалтын гэрээ гээчийг хаахаас эхлээд төсөвт тодотгол хийж урсгал зардлыг хэмнэх замаар нэг их наяд төгрөг хэмнэх боломж байгааг төрийнхөн олж харжээ. Нийт 23 заалт бүхий арга хэмжээний найман заалтад төрийн өмчийн удирдлага, менежментийн  тогтолцоог өөрчлөх талаар тусгасан байгааг олон нийт сайшааж байна. Төр өөрөө зөрчил хагаралдаанаа цэглэж, хүнд суртлын дөнгөнөөсөө салж, үрэлгэн төсвөө хэмнэх нь өөрөө энэ тогтоолын ач холбогдлыг төгөлдөржүүлж байгаа юм. Экспортыг нэмэгдүүлж, импортыг хумьж, эдийн засгаа хөл дээр нь босгох Ерөнхий сайдын бодлого биеллээ олтол нэлээд хугацаа шаардах юм. Энэ болтол эдийн засгийн уналт хурдацтай явагдаж, ам.долларын дарангуйлал нэмэгдсээр байх тул янз бүрийн сонирхлоор царцаачихсан байсан уул уурхайгаагаа дахин сэргээж, валютын урсгалыг нэмэгдүүлэх талаар тогтоолын төсөлд тусгажээ. Хайгуулын үйл ажиллагааг сэргээх, ингэснээрээ 300 гаруй лицензийг сэргээж 100 гаруй аж ахуй нэгжийн үйл ажиллагаа эхлэх нөхцөлийг бүрдүүлнэ. Үүний хүрээнд жилд 300-400 сая ам.долларын валютын урсгал нэмэгдэнэ. Тавантолгойгоос 3-5 жилийн дотор 3.5 тэрбум ам.долларын хөрөнгө оруулах боломжийг бүрдүүлнэ. Олборлоод гаргаад байгаа нүүрсээ захиалагч талд хүргэх төмөр замын асуудлаа яаралтай шийдэж тээвэрлэлтээс алдаж буй үрэлгэн зардлаа хэмнэнэ гэсэн байна. Энэ мэт уул уурхай түүний дэд бүтэц эрх зүйн орчныг хөнгөлөх талаар цөөнгүй алхмуудыг хийхээр тогтоолд тусгасан байна. Энд яригдаж байгаа уул уурхайн эргэн тойрон дахь арга хэмжээ нь валютын дотогшоо чиглэсэн урсгалыг нэмэгдүүлэх зорилготой. Мөн улсын төсвийн ихэнх хувийг бүрдүүлж байгаа ААН –үүдийн татварын дарамтыг багасгах эрх зүйн шинэ орчныг бүрдүүлэх тал дээр том алхам шууд хийгдэх нь гэсэн хүлээлт энэхүү тогтоолоор батлагдсанаар бий боллоо.

а

Татварын бодлогыг шинэчлэх хүрээнд хуулийн төслийг удахгүй өргөн барина гэжээ. Нэг шатлалтай болгож 10 хувь болгох, ЖДҮ-лэгчдэд төлсөн татварын 90 хувийг буцааж олгох. НӨАТ-ын босгыг 10 саяаас 50 сая болгох зэрэг бодлогыг оруулж ирэхээр Засгийн газар, Сангийн яам ажиллаж байна. Хүнд суртал, дарамтыг арилгах бодлогийн хүрээнд 900 гаруй зөвшөөрлийн тоог 400 болгох төслийг ч Засгийн газрын хэрэг эрхлэх газар оруулж ирэхэд бэлэн болсон. Давхардсан хяналт шалгалт бизнесийнхэнд дарамт болж буйг, хэрэгцээгүй зөвшөөрлийг үгүй болгоход энэ төсөл үр дүнгээ үзүүлнэ. Тайланг улиралд биш жилд нэг удаа л гаргадаг болгох, Эдийн засгийн өршөөлийн хуулийг батлавал далд эдийн засгийг ил болгох чухал нөлөөтэй бай талаар тогтоолд тусгасан талаар мэдээллээ.

а

Өнөөдөр ААН-үүд бизнесүүд орлогынхоо 40 хувийг татварт татуулж байна. Энэ нь ААН-үүд хуримтлал үүсгэх, шинэ техник технологи нэвтрүүлэх зэргээр бүтээмжээ дээшлүүлж хөгжих дэвших боломжийг хааж байгаа юм. Татварын хувийг багасгаж НӨАТ- ын босгыг 50 саяд хүргэснээр татварын бааз нэмэгдэж бүгд татвараа жигд төлдөг, үнэн зөв тайлан баланстай болох боломж бий болох талаар хувийн хэвшлийнхэн санал тавьсаар удаж байна. Нэг тэрбумын үнэтэй Хаус хорооллын байрны захиалга 14 хоногийн дотор бэлнээр хийгдэж дууссан талаар яригдаж байсан. Далд эдийн засаг ямар том байгаа нь эндээс харагдана. Татварын эрх зүйн шинэ орчныг бий болгохтой зэрэгцээд татварын өршөөлийг зарлаж далд эдийн засгийг хумих нь эдийн засаг эрүүлжихэд чухал нөлөөлтэйг татвар төлөгчид, эдийн засагчид төрд хэлээ цуцтал хэлсэн нь сая батлагдсан эдийн засгийг эрчимжүүлэх тогтоолоор биеллээ олох найдлага бий болголоо. Мөн энэхүү тогтоолын тухайд цохон хэлэх нэг ололт байгаа юм. Уул уурхай хөрөнгө оруулалтын цаана хаягдаад байсан аялал жуулчлалыг сэргээж энэ салбараас олдог байсан 300 саяыг 1 тэрбум ам.долларт хүргэнэ гэжээ. Энэ нь аялал жуулчлал дагавар салбар биш доллар олдог эдийн засагт тэргүүлэх салбар мөн болохыг тогтоож өгсөн чухал заалт боллоо гэж дүгнэж болохоор.

а

Ард нь гадаадын өрийн хэмжээг ДНБ-ний 40-70 хувьд болгох нь гарцаагүй гэсэн санааг тогтоолын төсөл хэлэлцэх явцад зарим гишүүд цухалзуулж байсан. Энэ бол тэдийн засгийг эрчимжүүлэх гэсэн тодотголтой энэхүү тогтоолоос тусдаа яригдах асуудал байх. Ер нь цаашид бид энэ байрандаа цаг нөхцөөж, долларт дарлуулж суухгүй л гэвэл бонд босгож зээл авч мөнгө босгож бүтээн байгуулалт хийх л хэрэгтэй болох юм. Харин энэ нь эдийн засагт юу оруулж ямар тэлэлт өгч чадах уу, хөгжилд хөтлөх үү, эргээд ямар чадавхийг эдийн засагт бий болгох уу, улсад ирээдүйн өрийн дарамт бий болох уу зэрэг олон суурь асуудлаар хайрцаглагдах байх. Эдийн засгийн идэвхжлийг нэмэгдүүлэх тогтоол чуулганаар батлагдлаа. Иргэдэд амьдрал, бизнесийн орчин сайжирна, энэ байгаагаасаа эрс дээрдэнэ гэсэн хүлээлт бий боллоо.

а

Пүрэвжавын Баярхүү /тоймч/