Тайлбарлахад бэрх.  Хууль журам,  эмх цэгцэд ордоггүй. Өглөөний нар, том  ламын зурхайгаар асуудлаа шийдчихдэг  Монгол хүн гэдэг гайхамшигт ондоошил байна аа. Хууль дагах хэрэгжүүж суух тэдэнд хэрэг алга. Төртэй ч юм шиг төргүй ч юм шиг.  Ямар “изм” нь  бий болчихоод байгаа юм бүү мэд. Капитализмтай феодолизм хоршин оршоод байх шиг. Эрх зүйт төртэй ч юм шиг, сум ноёдын засаглал тогтчихсон ч юм шиг. Энэ мэтээр бухимдмаар үзэгдэл, үйл явдал манайд дэндүү их гарах...  

Хахир өвөл морь уралдуулж хүүхдийн хацар хөлдөөдөг харгис наадмаа болчихьё гэж захирамж тушаал гарч дээ.  Эрх зүйт төртэй улсад бол төр ийм захирамж гарахад түүнийг нь зөрчвөл яах ийх гээд бүх зүйл тодорхой, шийдвэр дагасан үр дагавар үүсч эхлэнэ. Харин манайд хууль тогтоомж захирамж шийдвэрийг зөрчих гэж гаргадаг гэдгийг үзүүлж өгдгөөрөө боллоо. Толгой баячууд гэх феодолууд маань  өвлийн гурван сард  тэчьяадан хүлээдэг морины хорхойгоо дарж дийлдэггүй. Хүний эрх, хүүхдийн төлөө дуугардаг хэдэн байгууллага цаашлаад , ХЭҮК- ийн үг шаардлага бол тэдэнд ёстой яамай л байлаа. Харин эрдэнэт хүүхдийн амь морины туурайнд таслагдаад байна. Энэ хамаагүй юу ... ХӨӨЕ   ...  гэж сошиалаар иргэд бухимдсан нь арай дөхөм чихэнд нь хүрч байх шиг . 

Ховд аймгийн Дөргөн суманд “Майдар эргэх ёслол” зохион байгуулж, үүнийг тохиолдуулан нутгийн иргэд тэндээ шийдээд хурдан морины уралдаан зохион байгуулсан гэнэ. Энэхүү уралдааны үеэр 11 настай П гэх хүүхэд мориноос унаж, хүнд гэмтэл авч эмнэлэгт хүргэгдсэн ч нас баржээ. Архинд хүн хордоод үхэхэд онц байдал зарладаг бол хүүхэд моринд чиргүүлдээд үхчихэд ТӨР нам жим.  Нэг хүүхэд унаж үхэх бол “гаагүү” гэсэн мэт араас нь Орхон аймгийн засаг ноёд мөн л тэндээ мэдээд уяачдынхаа цолыг мялаагаад морь уралдуулжээ. Үр дүн нь ... Гайгүй дээ, дөрөвхөн хүүхэд мориноос унасан. Нэг нь л хөлөө хугалсан ... Монгол хүүхэд яахав, энэ зэргийн юм байх. Үхээгүй бол болоо шд ээ гэцгээж хэдэн уяачид нь хосгүй үнэтэй ховор чулуун соруултай гаансаараа түрийгээ балбаж пар пар инээлдэж сууна гэнэ. Хөрөнгөтөн болох гэж яваад феодол угсаагаа өвөлчихсөн Манай морьтонгууд ... 

Цаг агаарын гэнэтийн хүндрэл хэдэн хүүхдийн амь аварсан байж мэдэх  азтай тохиол мөн боллоо.  Баруун аймгуудаар цасаар шуурсаны буянд Завхан аймагт гуравдугаар сарын 23, 24-ний өдрүүдэд болох хурдан морины бүсийн уралдааныг цуцлах шийдвэр гарчээ.  Төр засаг тогтоол гаргаад дийлэхгүй болохоор тэнгэр хангай шуурч нэг завсардууллаа.  Шуурганы буянд хэдэн хүүхэд амь үлдсэн байна гэж сошиалд аргаа барсан коммент тавьж байна.  Хэрвээ цасаар шуураагүй бол ... Майдарын эргэх наадмын сургамж давтагдахгүй гэх баталгааг хэн гаргаж чадах билээ. 

“ Монголын ирээдүйг бүтээлцэхээр ирсэн нэгэн хүү бурханы оронд оджээ. Харуусал... “ гэж Гэр бүл Хүүхэд Залуучуудын Хөгжлийн Газрын дарга  О.Алтансүх нийгмийн сүлжээнд бичжээ. Уралдаанч уяачид маань морио эзэнгүй гуядаад уралдуулчихдаггүй. Хүүхэд мордоно.  Ийм нөхцөлд  уралдаан зохион байгуулагчид ядаж хүүхдийн эрхийг хамгаалж, аюулгүй байдлыг нь хангах ёстой байгууллагад мэдэгдээгүй талаар тэрээр анхааруулан бичжээ. 

Хүүхдийнхээ амь нас, эрүүл мэндийг хамгаалах үүргээ биелүүлэх үүднээс, тус газрынхан тагнуул тавих шахам өөрсдөө л чих тавьж байж  уралдаан болчихсон, хүүхэд унаж бэртсэн талаар мэдээлэл олж авсан бололтой.  Хүүхэд хамгаалах чиг үүрэгтэй төрийн агентлагийн даргын олон нийтийн сүлжээндэх энэ анхааруулга “пост” засгийн газрын сулхан тогтоолоос дээр байндаа хүрээд байх шиг.  Иргэд бухимдлаа илэрхийлж  саналаа өгөөд, уяачдыг буруутгасан коммент пиг.  Энэ бүхний ард ганц асуулт уламлжлал ёсоор үлдлээ.  Отго жинстэй хамжлагат ноёд мэт болчихсон энэ хөдөөний баячууд, дураараа уяачдыг хязгаарлах бяртайхан хуулийн заалт  , эрх бүхий байгууллага гэж байна уу. 

Хүүхэд хамгаалах хуулиас / 2016 онд батлагдсан /

6.3.4 Хүүхдийн амь нас , эрүүл мэнд, аюулгүй байдалд хохирол учруулж болохуйц үйл ажиллагаа арга хэмжээнд хүүхдийг оролцуулахгүй байх.

9.1 Худалдаа үйлчилгээ олон нийтийг хамарсан арга хэмжээ ... хүүхэд оролцсон шалгалт, уралдаан тэмцээний үед хүүхдийг эрсдэлт нөхцөлд орохоос урьдчилан сэргийлэх , үүргийг зохион байгуулагч  болон оролцогч талууд ханган ажиллана. 

9.2 Энэ зүйлийн  9.1 д заасан арга хэмжээ, үйлчилгээг зохион байгуулагч  хууль захиргааны хэм хэмжээний акт, гэрээ хэлцлээр хүлээсэн үүргээ биелүүлээгүйг улмаас хүүхдийн амь нас эрүүл мэндэд хохирол учрах нөхцөл бүрдсэн, эсвэл хохирол учирсан бол   холбогдох хуульд заасан хариуцлага хүлээнэ... 

 Энэ бол цагаан дээр хараар бичигдсэн одоо хүчин төгөлдөр үйлчилж байгаа хуулийн заалт. Морьтон Монголд маань хамгийн сул хэрэгждэг хуулийн тэргүүн магнайд хүүхдийн эрхийг хамгаалах хууль давхиж явааг эрхэм уяачид сайн мэдэж буй бололтой.  ... Торгоно л биз, морь уралдууллаа гэж  баривчилтлаа хаа юм бэ ... гэж  хурдан буяныхаа давхиаг бодон мэлмэрч, хоймороо ханхалзаж суух отготой отгогүй, цолтой цолгүй уяачдын уламжлалт гэдэг байрь суурь энэ дээ.  Хатуу ч гэсэн энэ феодолуудын үг үнэн байгаа нь харамсалтай.

Пүрэвжавын Баярхүү / тоймч /