Баатар даргын сонгууль
р
Хотын мээр Э.Бат-Үүлийн санаачилсан "Нийслэлийн нутгийн захиргааны байгууллагын албан хаагч орон сууц авахад дэмжлэг үзүүлэх журам"-ыг нийслэлийн хурлынхан энэ сарын 17-нд батлав. Нийслэлийн харьяа төрийн байгууллагад 3-аас доошгүй жил ажилласан, цаашид ч ажиллах, байрныхаа урьдчилгаа 50 хувийг төлөх хөрөнгийн чадвартай нэгэн байхаас гадна удирдлагаасаа OK үнэлгээ авсан байх ёстой. Дээр нь банкны хар жагсаалтад ороогүй байх гэх мэт шаардлагыг хангасан албан хаагч орон сууц авахдаа урьдчилгаа төлбөрийнхөө 50 хүртэлх хувийг нийслэлээс буцалтгүй тусламжаар авах боломжтой. Товчхондоо Үүл баатрын итгэлийг даасан, цаашид даах нөхөд л энэ тусламжийг хүртэх эрхтэй гэсэн үг.
р
Ардчилсан нам 25 жилийн түүхэндээ анх удаа нийслэлд үнэмлэхүй ялалт байгуулсан. Байнгын улаан байсан энэ том тойргийг цэнхэртэхэд Э.Бат-Үүлийн амлалт том нөлөө үзүүлсэн. Гэр хорооллын айл бүрийг хаустай болгоно гэсэн том мөрөөдөлд нь дэм болж, иргэд ч саналаа өгсөн. Ингэж том амлалтаар гарч ирсэн Э.Бат-Үүл өөрийн багаа бүрдүүлж, харьяа байгууллага, хэлтэс, албад болгонд өөрийн хүнээ аваачиж тавьсан. Нэг үгээр хэлбэл, сонгуульд нь том дэмжлэг болсон нөхдөдөө бялуу хүртээсэн хэрэг. Ингэж албан тушаалын бялуу хүртсэн азтай нөхөд одоо орон байрны хөнгөлөлт эдлэх боломжтой болов. Э.Бат-Үүлийн багийнхан хотыг удирдаад гурван жил болж буй. Орон сууцны дэмжлэг үзүүлэх журамд нийслэлийн байгууллагад 3-аас доошгүй жил хэмээн заасан нь ийм учиртай. Хэрвээ 3-аас дээш жил хэмээн журамласан бол нөхөд нь шалгуурт унах аюултай. Тиймээс цаг хугацааг нь ингэж тааруулав. Ингэснээр Э.Бат-Үүл өөрийг нь хотын дарга болоход дэмжлэг болсон нөхдөдөө тус хүргэж, товчхондоо өргүй болов.
о
Нөгөө талаар дараагийн сонгууль дөхөж байна. Тэр ч бусдын адил нүхээ малтах ёстой. Ц.Даваасүрэн гишүүн шиг ямаа самнах нь түүнд зохихгүй. Учир нь тэр 50 мянгатын атаман. Бас С.Ганбаатар шиг хүрз барьж, цас ухах нь ч сайхан харагдахгүй. Тиймээс сурсан зангаараа хүмүүсийн мөнхийн хэрэгцээ болсон орон байрны асуудлыг хөнддөг овжин аргаа энэ удаа ч ашиглахаар болов. Дахин дөрвөн жил хотын дарга гэж дуудуулахын тулд тэр баталгаатай ар талаа бэлдэх ёстой. Тиймээс ч зөвхөн нийслэлийн нутгийн захиргааны байгууллагад ажилладаг төрийн албан хаагчдад хэмээн хаягласан журам баталсан. Өөрөөр хэлбэл, энэ журам нийслэлд ажилладаг 31-36 мянган төрийн албан хаагчид л хамаатай. Энэ онд нийт 15 тэрбум төгрөгийг нийслэлийн албан хаагчдад тусламж болгон өгөх лимиттэй. Энэ мөнгөөр 26 000 төрийн албан хаагчийг орон байртай болгоно гэсэн тооцоог түүний орлогч нь хийгээд буй. Нийслэлийнхний нэлээдгүй хэсэг нь түүний дэмжлэгийг хүртэнэ гэсэн үг.
р
Хувийнхан яах вэ
р
Төрийнхөнд зориулсан элдэв хөтөлбөр зарлагдаж, орон байртай болчихдог юм байж. Нийслэлийнхэн бүр байрныхаа урьдчилгааны 50 хувийг татварын мөнгөөр төлүүлдэг юм байж. Тэгвэл хувийнхан яах вэ? Хувийн байгууллагад ажилладаг би ч байртай болмоор байна. Надад зориулсан дэмжлэг байна уу? Найман хувийн хүүтэй зээл гэж ам таглаж болох ч тэр нь төрийнхөнтэй дүйцэхгүй гэдгийг харж буй болов уу.
р
Монгол Улсын ДНБ-ий 80 хувийг хувийн хэвшлийнхэн үйлдвэрлэдэг. Улсын төсвийн 90 хувийг татварын орлого бүрдүүлдэг. Тэр 90-ийн 40 хувийг мөн л хувийнхан төвлөрүүлдэг. Үүнийг Г.Отгонбаяр нийтлэлдээ тун энгийн тайлбарлажээ. Тэрбээр "Монгол Улс 2014 онд нийтдээ 100 төгрөгийн бараа үйлчилгээ үйлдвэрлэсэн бол түүний 80 төгрөгийг бизнесийнхэн бий болгожээ. Манай улсын жилийн төсөв 100 төгрөг гэвэл үүний 90 төгрөгийг татвараар бүрдүүлдэг. Энэ 90 төгрөгийн 36-г нь хувийн хэвшлийнхэн төлдөг байна" хэмээн энгийн, оновчтой тайлбарласан байна. Үүнээс гадна Монгол Улсын ажиллах хүчний 75-80 хувь 10 хүн тутмын 7-8 нь хувийн хэвшилд ажилладаг. Нийтдээ 800 мянга орчим хүн хувийн байгууллагад ажилладаг гэдгийг ч дурдаж. Товчхондоо хувийн хэвшлийг Монгол Улсын нийгэм, эдийн засгийн голлох үзүүлэлтүүдийг бүрдүүлж буй том арми гэж хэлж болно. Гэтэл хувийнхныг тоодоггүй. Тоолгоно гэдэг нь бусдаас илүү зүйл хүсээгүй. Зөвхөн төрийнхөнтэй ижил эрх, үүрэгтэй баймаар байна. Хувийнхны бүрдүүлсэн татварын мөнгө төрийнхөнд дэмжлэг, буцалтгүй тусламж болон очих нь шударга явдал мөн үү? Хүн бүр тэгш эрхтэй хэмээн тунхагласан нийгэмд хэлдэг нь гурав, хийдэг ганц байж болохгүй. Хувьсгалынханд өгч буй энэ тусламж, дэмжлэг хувийнхны хөдөлмөрийг үнэгүйдүүлж буйг харах нүд төрийнхөнд, Э.Бат-Үүл даргад алга. Хөдөлмөрийн үнэлэмжээрээ бол төрийнхөн тэр дундаа нийслэлийнхэн бус хувийн хэвшлийнхэн 50 хувийн дэмжлэг авах ёстой. Тэд хийх ёстой зүйлээ хангалттай хэмжээнд гүйцэтгэж буй.
х
Төрийнхнийг ч алагчиллаа
х
Энэ журам батлагдахаас өмнө төрийн болон хувийн хэвшлийн гэж ангилагддаг байв. Хувийнхан нь бор зүрхээрээ зүтгэнэ. Харин төрийнхөн бол халамжинд бөмбөрнө. Төрийн албан хаагчийн нэг хүүхэд их, дээд сургуульд үнэгүй сурдаг байлаа. Зөвхөн төрийнхөнд зориулсан орон сууцны элдэв хөтөлбөр хэрэгжинэ. Энэ мэтээр хайр, халамжийг харамгүй хүртсэн яравгар нөхдийг төрийнхөн гэж нийтэд нь нэрлэдэг байв. Харин хотын мээр төрийнхнийг хоёр хуваав, улсад болон нийслэлд ажилладаг хэмээн. Баатар даргын санаачилгаар төрийнхөн дундаа нийслэлд ажилладаг төрийнхөн бүр илүү азтай болж хувирав. Баатар даргын багт багтсан тэр азтай нөхөд байр авахдаа 50 хувийн буцалтгүй тусламж авна.
х
Эцэг хуулийн 14.2-т "Хүнийг үндэс, угсаа, хэл, арьсны өнгө, нас, хүйс, нийгмийн гарал, байдал, хөрөнгө чинээ, эрхэлсэн ажил, албан тушаал, шашин шүтлэг, үзэл бодол, боловсролоор нь ялгаварлан гадуурхаж үл болно" гэсэн заалт бий. Гэтэл Үүл баатрын санаачилга, хотын хурлынхны шийдвэрээр төрийн албан хаагчдыг нийгмийн байдал, эрхэлсэн ажлаар нь илт ялгаварлачихав. Уг нь Байгаль орчны яаманд ажиллаж байгаа хүн ч төрийн албан хаагч. Тэр нийслэлд ажилладаггүй учраас шинээр байр авах болбол 50 хувийн дэмжлэг, тусламж авч чадахгүй. Ингэж төр, хувь гэж ялгадгаас хальж, төрийнхнийг ч алагчилсан Баатар даргын санаачилгын талаар хэлэх үг хэн бүхэнд бий байх.
б
В.Хэрлэн
| Уншиж байна |