Долоон тэрбум хүнтэй бөмбөрцгийн бөөрөнд байх Монгол Улсын 3 сая дахь иргэн болж чи төрлөө. Чиний эх орон өвөрмөц цаг уур, гоёмсог байгалийн тогтоцтой. Өвөлдөө хасах 40 хэм, зундаа нэмэх 30 хэм хүрнэ. Осгом хүйтэрч, хайлам халах эрс тэс орчинд чи өснө. Гэхдээ ээжийнхээ сүүн энгэр, аавынхаа халуун алганд багтах насандаа хайр энхрийлэлд умбаж байхад чамд өвөл дулаахан, зун сэрүүхэн байх болно. Харин дараа нь бие дааж чихэр шиг амт, давс шиг гашуун хоёрыг ээжлэн амсаж амьдралын замд өгсөнө.
б
Чамд бахархах юм их бий. Орхоны хөндийгөөс мордоод дэлхийн талыг нэгтгэж явсан догшин өвөг дээдсийн түүхийг багш нь чамд ярьж өгнө. Хойд зүгт Байгаль далай, өмнө зүг цагаан хэрэм зүүн зүгт Их Хянганы нуруу, баруун тийш Ил Тарвагатай, Эрчис мөрөн гээд уудам нутагт нүүдэллэн амьдарч Дэлхийг морин туурайгаар тамгалж байсан бахархал бидэнд бий. Манжийн дарлалд 200 жил нухлуулсан ч цусаа цэвэр авч үлдэн, тусгаар улс болсон цаг түүхээ уншиж, дүгнэх өдөр та нарт ирнэ. Холын Америк, ойрын Хятадад байхгүй цэлмэг хөх тэнгэр, үржил шимт газар шороо Монголд минь байгааг чи хилийн дээс анх алхахдаа мэдэрнэ.
ө
Есөн эрдэнийн өлгий нутагт та нар мэндэлсэн. Чиний төрсөн нутаг Өмнийн говьд монголыг минь тэжээх баялаг, эрдэнэсийн сав бий. Түүнийг бид эмтлээд, идээд эхэлсэн байгаа. Хэрвээ та нарт юм үлдвэл самар шиг цайруулж цөмөх хэрэггүй. Ааруул шиг хүлхэж, дүү нартаа, үр ачдаа үлдээдэг байвал сайн. Одоо цагийн олигархи ах нар шигээ уулын эрдэнэсийг жижиглэн зөөж, бичгийн ширээ шиг алтны сэйфэндээ багтаах гэж улайрах гэх хэрэггүй. Эх орондоо элэггүй нэгэн гэж зүхүүлнэ.
б
Хүүхдийн ухаанаар хэлэхэд “Доллар гэдэг мөнгө ховордсоноос уух сүү, зүүх памперс чинь үнэтэй болж буй зурвас үед та нар мэндэллээ. Гэхдээ миний ардын сэтгэл цагаан. Монгол хүн итгэл дүүрэн байж ирээдүйгээ сайхнаар харж чаддаг тул билэг учралт энэ өдөр муу үг хэлж, саар зүйл бодох хүн үгүй. Амны хишиг, ашдын билгээр та нарыг ерөөн хотол олноороо талархал дүүрэн нэг өдрийг өнгөрөөж байна.
б
Хөх толботой төрсөн тул охин чи Монгол оршихуйд хүн болно. Усны эхийг булигартуулдаггүй, уулын чулууг хөнддөггүй овоо тахиж бороо оруулдаг өвөрмөц заншилтай ард түмэн дээр чи ирсэн. Хайраар хадаг хэлхэж эх нутгаа ороох эрмэлзэл тээсэн Монгол хүн байх боломж чамд тохиосон. Бэр гуйж өрх үүсгэдэг, буян хурааж сэвлэг үргээдэг үр хүүхдээ бурханд үздэг ард түмний галд ирсэн чи азтай юм. Хуур татаж гэрийн жавар бүлээсгэдэг, сур дэвтээж морио аргамждаг, хөдөө талд уртын дуу сонсож суудаг өвөг дээдэс минь нас урт, сэтгэл амгалан амьдарч чаддаг байсан.
ө
Дөрвөнсая дах иргэнийг тосох та нарын үед сүүтэй цайтай, хултай айрагтай, загсаасан өрөмтэй, цагаан идээтэй Монгол минь монголоороо үлдэж хөгжилд хүрсэн байвал сайхан. ыПүрэвжавын Баярхүү / тоймч/