Жил бүрийн есдүгээр сарын 1-нд хичээлийн шинэ жил эхэлж, их хотын хөл хөдөлгөөн нэмэгддэг нь уламжлал. Өнөө жил авто замын түгжрэл урьд жилүүдийнхээс харьцангуй их байгаа нь харахад л ойлгомжтой байна. "Хаашаа яваагаа марттал түгжирч байна” гэдэг хэдий хошин үг ч үнэнд ойртож байна. Яах вэ, хэрхэх вэ, яавал түгжрэл буурах бол гэдэг бодол автобусны жолооч, түүн дотор бачимдаж яваа зорчигч, ажлаа, хичээлээ тараад зам дээр түгжирч зогсоо цагийг хийм дэмий өнгөрүүлж суугаа хэн бүхний толгойд эрхгүй бууж байгаа нь лавтай.

Автомашинтай нэгэн нь машинаа унахгүй нийтийн тээврээр ажилдаа ирж очоод байхыг хүртэл уриалж байна. Гэвч нийтийн тээврийн автобусны хүрэлцээ муутайгаас ажил хичээл тарах “оргил” цагаар амьсгалахад ч бэрх болтол шахцалдана. Тиймээс хэнд ч гэсэн автобусанд зогсоогоороо өчнөөн цаг түгжирснээс, автомашиндаа суугаагаараа түгжрэх нь дээр санагдах биз...

Үнэндээ шинээр зам барьсан ч манай монголын түгжрэл буурахгүй. Зам барихын хэрээр автомашины тоо нэмэгдэнэ.  Улаанбаатар хот өнөөдөр автомашинуудаа “дийлэхгүйд” хүрээд байна.

Манай улсад 2020 оны 09 дүгээр сарын 10-ны өдрийн байдлаар 1114728 автотээврийн хэрэгсэл бүртгэлтэй байгаа бөгөөд эдгээрийн 602189 буюу 54.02% нь Улаанбаатар хотод замын хөдөлгөөнд оролцдог байна.

Харин нийслэлд гэхэд 2020 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс өнөөдрийг хүртэл 66360 автотээврийн хэрэгсэл шинээр бүртгүүлэн улсын дугаар авсан. Нийслэлд замын хөдөлгөөнд оролцож буй нийт автотээврийн хэрэгслийн 424482 буюу 70.48 хувь нь үйлдвэрлэгдсэнээс хойш 10-аас дээш жил ашиглагдсан буюу эдэлгээний баталгаат гүйлтийн нөөц багатай байна. Автотээврийн хэрэгслийн техникийн хяналтын үзлэгт 2020.09.01-ний өдрийн байдлаар 313072 тээврийн хэрэгсэл хамрагдаж, анхны үзлэгээр 3264 автотээврийн хэрэгсэл “тэнцээгүй” байна. Тэгэхээр  үзлэгт ороогүй, албан татвараа төлөөгүй автомашины жолооч хөдөлгөөнд оролцоод “туулайчилж” явааг үгүйсгэхгүй.  

Нэгэнт өнөөгийн нөхцөл байдалд автомашины импортод хязгаарлалт тогтооох боломжгүйгээс түгжрэлийг бууруулахын тулд зохих журмын дагуу албан татвараа төлөөгүй этгээдэд сануулаад өнгөрөх биш, урсгал сөрсөн, улаан гэрлээр дайрсан зэрэг дүрэм зөрчигчдийг торгоод явуулах биш хөдөлгөөнд оролцох эрхийг нь хязгаарлая. Хэн хариуцлагатай, соёлтой, дүрмээрээ явж чадна, тэр хүн автомашинаа унаад, түгжрэлгүй гудамжаар салхи татуулан давхиг.

Мөн цагдаагийн байгууллагаас хийсэн хяналт шалгалтаар жолоочид гэрэл дохио зөрчих, уулзвар нэвтрэх журам зөрчих, эгнээ байр буруу эзлэх түүнчлэн зогсох зогсоолын журам зөрчиж тээврийн хэрэгслээ бусад тээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөнд саад учруулж байрлуулсан нь зохиомол түгжрэл үүсгэх гол нөхцөл болоод байгааг хэлдэг.

Угаас нэгдүгээр эгнээнд аваарын гэрлээ асаагаад тамхилж зогсоо таксины жолооч. Урсгал сөрж гүйцэж түрүүлдэг. Өмнөөс нь машин ирэнгүүт "Орчуулчхаач сүртэй юм" гэж загнах орк ах нар. Удтал хүлээсэн ногоон гэрэл асахад хоёрдугаар эгнээнээс давхар эргэдэг дүрэм зөрчигчид их хотын захын нэг уулзвар дээр л зогсож байгаа.

Түгжрэлийг бууруулах хамгийн энгийн арга нь "Эхлээд та, дараа нь би" гэдэг эерэг хандлагаас эхэлнэ шүү, жолооч нар аа. Та ч гэсэн түгжирмээргүй байвал түүнийг түрүүлээд оруул.

Б.Итгэл