"Ерөнхий сайдын 30 минут" ээлжит уулзалт өнөөдөр боллоо. Уулзалтын эхэнд Ерөнхий сайд Н.Алтанхуяг Монгол Улсын эдийн засгийн өнөөгийн нөхцөл байдлын талаар товч мэдээлэл хийсэн. Шинэчлэлийн Засгийн газраас Эдийн засгийг эрчимжүүлэх 100 хоног аянг ирэх долоо хоногт эхлүүлэхээр болсон гэнэ. Уг аяны хүрээнд олон ажлыг хийхээр төлөвлөсөн талаар Ерөнхий сайд онцолж байв. Мөн Сангийн яам, Эдийн засгийн хөгжлийн яам, Монголбанк, Статистикийн үндэсний хороо хамтарч энэ оны нэгдүгээр улирлын эдийн засгийн нөхцөл байдлыг гаргаснаа танилцуулсан юм.

s

Өнгөрсөн жил Засгийн газар барилгын салбарт дэмжлэг үзүүлсэн бөгөөд энэ салбарын өсөлт 2013 оны дотоодын нийт бүтээгдэхүүний өсөлтөд нөлөөлсөн. Мөн хөдөө аж ахуй, уул уурхай, худалдаа, үйлчилгээний салбарын өсөлт ч нөлөөлжээ. Энэ оны эхний улиралд эрдэс бүтээгдэхүүний гол нэрийн 5 бүтээгдэхүүний экспорт өнгөрсөн оны мөн үетэй харьцуулахад 30 орчим хувиар өссөн бол хүнсний гол нэрийн бараа бүтээгдэхүүний импорт 2.2 хувиар буурчээ. Мөн согтууруулах ундаа, тамхины импорт 25, үүн дотроо янжуур тамхины импорт 32 хувиар багасчээ.

s

2012 онд Монгол улсын эдийн засаг 11.7 хувиар өссөн үзүүлэлттэй гарсан бол 2013 онд манай улсын эдийн засгийн үзүүлэлт өсөлттэй гарсан талаар Олон улсын валютын сангаас мэдэгдсэн аж. Энэ нь өнгөрсөн оноос эхэлсэн валютын өсөлттэй хамаатай. "2014 оны хувьд эдийн засгийг хоёр тоонд барих зорилт тавин ажиллаж байгаа гэхдээ энэ нь их хүнд. Учир нь дэлхийн эдийн засаг хүнд байгаа нь манайд улсад нөлөөлж байна. ДНБ-ний хувьд 2012 оноос хойш бага зэрэг өссөн үзүүлэлттэй байгаа. ДНБ өсөхөд нөлөөлсөн зүйл нь барилгын салбарт дэмжлэг сайн үзүүлсэнийх гэж Засгий газраас үзэж байгаа аж. Мөн хөдөө аж ахуй, уул уурхай, бөөний худалдаанаас орж ирэх ашиг нөлөөлсөн" хэмээн Ерөнхий сайд онцолсон.

s

2012 онд Монгол улс 82 мянган тонн зэсийн баяжмал гаргасан бол энэ жил 150 сая тонн болж нэмэгдсэн байна. Мөн газрын тос олборлож гадагш гаргах хэмжээ 1.5 сая тонноор нэмэгджээ. Энэ мэтчилэн эдийн засагт нөлөөлөх үзүүлэлтүүд өсөлттэй байгаа ч НӨАТ-аас орж ирэх хөрөнгө багассан аж. 2013 онд 292 тэрбум төгрөгийг НӨАТ-аас босгож байсан бол энэ жил 280 тэрбум болж буурчээ. Энэ нь аж ахуй нэгжүүдийн тоо хумигдаж байгаатай холбоотой аж.

s

Манай эдийн засагт гарч буй нэг эерэг үзэгдэл нь гадаад худалдааны алдагдал багасч байгаа гэнэ. 2012 онд манай улс 580 сая ам.долларын алдагдалтай байсан бол 2013 онд энэ тоо 400 болж буурчээ. Харин энэ жил 9.1 сая ам.доллар болж эрс буурсан байна. Энэ нь төгрөгийн ханш суларснаас үүдэлтэйгээр гаднаас янз бүрийн хэрэгтэй, хэрэггүй юм авах нь багассантай холбоотой гэж Ерөнхий сайд хэлэв. Юмны үнэ өссөн гэж байгаа ч албан ёсны үзүүлэлтээр буурсан байгаа гэдгийг ч тэрбээр мөн хэллээ. Импортоор орж ирдэг барааны тоо буурсан нь хүмүүс Монголынхоо барааг хэрэглэж эхэлсэнтэй холбоотой. Энэ жил нүүрс, зэс, төмөр, түүхий нүүрс, газрын тос, ноолуур зэргийнхээ тоог өсгөж гадагш гаргаж чадвал экспорт сайжирна гэж Засгийн газраас үзжээ.

s

-АТГ-аас таны охин болон зөвлөхийг шалгаж байгаа гэсэн мэдээллийг өгсөн. Мөн Татварын Ерөнхий газрын дарга Т.Батмагнай болон Өмнөговь аймгийн Засаг дарга С.Бадраа нарт хариуцлага тооцох шаардлагыг Хэрэг эрхлэх газарт өгсөн гэсэн. Энэ талаар мэдээлэл өгөөч?

-Өнөөдөр Монгол Улсад мөрдөж байгаа хуулиар бол шүүхийн шийдвэр гарч шийтгэл хүлээснийх нь дараа хүнийг гэм буруутай гэж үздэг. Тэгэхээр үүнээс өмнө яригдаж байгаа яриа бол суртал нэвтрүүлэг гэж ойлгож байгаа. Ер нь хоёр жил шахуу ажиллахад Монгол ардын нам, Авлигатай тэмцэх газар ажил хийлгэхгүй байна.

a

-"Давхар дээл"-ний асуудлыг УИХ-аар хэлэлцлээ. Ардчилсан нам Засгийн газраа авч үлдэж чадах болов уу?

-Ардчилсан намыг сайн, муу гэдгийг би хэлэхгүй. Ард түмний итгэлийг даагаад Ардчилсан нам сайн ажиллаж байгаа гэдгийг социологийн судалгаа хэлж байна. Сайныг муу болгож харагдуулах гэсэн олон оролдлого байна. 10 жил, 20 жил яриад хийж чадаагүй ажлыг Ардчилсан нам хийж эхэлсэн явдал олон түмнээс эерэг үнэлэлт авч байна. Саяын УИХ-ын санал хураалт бол Засгийн газрыг огцруулна гэсэн зүйл биш. Энэ бол цаашаа хэлэлцээд л явна. Хүсэж, яарч байгаа зарим хүмүүсийн хувьд Засаг огцрох үр дүн гарч байгаа юм шиг ойлгож байж магадгүй. Тийм зүйл ерөөсөө байхгүй. Цаашаа хэлэлцээд явахаар Үндсэн хуулийн асуудлыг хөндөх төвөгтэй асуудал. Энэ бол эцсийн дүн биш.

s

-"Шинэ сум" төсөл энэ жил хэрхэн үргэлжлэх вэ?

-Энэ жил 16 сумыг шинэ сумын төв болгоно. Ирэх жилийн төсөв дээр тавина. Мөн эдгээр сумдаас гадна 50 гаруй сумын төвийн сантехникийн газар доорхи байгууламжийг нь шийдэж байгаа. Шинэчлэлийн Засгийн газар ямар зорилго тавьж байгаа вэ гэхээр 2016 он гэхэд аймгийн төвүүд хот шиг хот, ихэнхи сумын төвүүд тав тухтай орчин нөхцөл бүрдсэн байна

a

-Өмнөговь аймагт баригдаж байсан төмөр замыг Засаг дарга нь зогсоосон гэх мэдээлэл байна? -Надад тийм мэдээлэл ирээгүй.

a

-Эдийн засгийн байдал хүндэрсэн хариуцлагыг Засгийн газар өөрөө үүрэх ёстой гэдэг байр суурийг ҮХААЯ-ны сайд Х.Баттулга мэдэгдсэн. Та санал нэгдэх үү?

-Хүн, хүний харах өнцөг өөр. Та нар өөрсдөө дүгнэлтээ хий. Би өөрийн гэсэн дүгнэлттэй.

a

-Үнэ тогтворжуулах хөтөлбөр явуулахгүй л бол үнэ хөөрчих гээд байдаг муу үр дагавар гарах вий?

-Уржигдар сайд нараа цуглуулаад Монголбанкныхантай уулзсан. Үнэ тогтворжуулах хөтөлбөрийг ноднин жилийх шиг үргэлжлүүлэхгүй. Гэхдээ бензин шатахуун дээр үргэлжлүүлнэ. Махан дээр үргэлжлүүлнэ. Бусад зүйл дээр тэр хэмжээнд үргэлжлүүлэх шаардлага байхгүй. Хоёрт заримыг нь үргэлжлүүлэхдээ заавал Монголбанкнаас хөнгөлөлттэй зээл өгдөг биш тодорхой хувийг нь хувийн компаниуд руу шилжүүлээд хэрэгжих ёстой.

as

-Монгол Улсад гадаадын арилжааны банкыг оруулж ирэх тухай яригдаж байна. Таны байр суурь ямар байгаа вэ?

-Миний байр суурь гэхээсээ илүү Монголбанк, УИХ байр сууриа илэрхийлэх байх. Хэрэв оруулах юм бол юун дээр оруулахын, бусад банкуудын өрсөлдөх чадвар ямар байх вэ, эерэг үр дүн юу байна, сөрөг үр дүн гарвал юу байхыг бүх талаас нь дүн шинжилгээ хийж байж шийдвэр гаргана.

s

-Үйлдвэржилтийг дэмжих 888 төсөл ямар шатандаа явж байгаа вэ. Санхүүжилт нь хэзээ орох вэ?

-Мөнгийг нь арилжааны банкууд руу шилжүүлчихсэн байгаа. Манай төсөл хэрэгжүүлэх гэж байгаа хүмүүс өөрсдийн харилцдаг банкаараа авах боломжтой.

s

-Х.Тэмүүжин сайдыг огцруулах асуудлаар таны байр суурь ямар байгаа вэ?

-Шинэчлэл хийсэн хүмүүсийг шийтгэдэг тогтолцоо Монголд бий болж байна. Ер нь Монгол Улс эрхзүйт төртэй улс байх юм уу, эсвэл хэдэн хүний гарт орсон улс байх юм уу гэдэг тэмцэлдээн болж байна.

П

П.Наран