МУГТ, уулчин Л.Болдбаатар энэ сарын 13-нд Баян-Өлгий аймгийн нутаг дэвсгэрт орших Алтай Таван богд уулын Малчин оргилд гараад, уруудаж явах замдаа осолдсон. Түүний шарилыг хоёрдугаар сарын 20-ны 17 цагийн орчимд уулнаас буулгаж, өнгөрөгч баасан гарагт Улаанбаатар хотноо авчирсан талаар бид өмнө нь мэдээлсэн. Тэгвэл өнөөдөр Монголын уулчдын үндэсний холбооны удирдах зөвлөлийн гишүүд болон түүний охин Б.Үүрцайх нар мэдээлэл хийлээ. Б.Үүрцайхзарим мэдээллийн хэрэгслээр цацагдсан бодит байдлаас зөрүүтэй ташаа мэдээлэлд залруулга өгсөн. Түүнээс зарим зүйлийн талаар тодрууллаа.

6

-Зарим талаар зөрүүтэй мэдээлэл гарсан гэлээ. Болсон үйл явдлын талаар таны тайлбарыг сонсмоор байна л даа?

-Аав бид хоёр хоёрдугаар сарын 06-ны өдөр Улаанбаатараас гараад 08-ны өдрөөс чаргатай алхаж эхэлсэн. Бидний зорилго бол өвлийн спортын замыг тандах хүйтэн ууланд өвлийн авиралт явуулах, мөн замдаа Алтай Таван богдод өөр авиралт хийх байсан.13-ны өдөр авиралт эхлэхэд цаг агаарын байдал сайн боловч хүйтний эрч чанга байсан. Бид 18 цагийн үед оргил дээр гарсан.

5

Буухдаа цасан дээр гулгах систем /гулгаж явахдаа багажаараа хурдаа сааруулаад явдаг/-ээр бууж байсан. Оройн 20 цагийн үед Потанины мөсөн гол тал руугаа бууж яваад осолдсон. Би дээр багажиндаа тогтоод үлдсэн тэгээд аавыгаа хайж эхэлсэн. Явах замдаа малгай, шил, бээлий зэргийг олж явсаар 2 цаг орчмын дараа аавыг олсон. Эхэндээ амь үрэгдсэн гэдэгт итгээгүй. Шарилынх нь хажууд нэг цаг орчим болоод тэр газар нь тэмдэг тавиад доошилсон. Тэр газраас доошоо нэг цаг хиртэй яваад 1 км орчим зайтай байрласан майхандаа хүрээд өглөө болохыг хүлээсэн.  14-ний өглөө айлын бараа харахаар гарч, 40 км явж, замд байсан Тува гэрт хоноглоод 15-ны өглөө айлын бараа харагдаж “Загас нуур” бригадын төв орж “Малчин ууланд осол гарсан” гэдэг мэдээлэл өгч, холбоо барьсан.

6

Ингэснээр 16-ны өдөр аврах багийнхан ирсэн гэхдээ уулчидгүй. Эхний өдөр нийтдээ 18 хүн буулгаж ирэх ажиллагаанд оролцохоор явсан боловч мэргэжлийн уулчид шаардлагатай гээд майханд хүрээд буцаж ирсэн. Дараагийн өдөр Баян-Өлгий аймгийн хилийн цэргийн 0165 дугаар ангийн н.Батхүү гэдэг хүнээр ахлуулсан техник технологи сайтай туршлагатай хүмүүс болон Х.Агваанданзан, н.Азат, Б.Баасанжав гэсэн гурван уулчин ирсэн юм. Мөн Онцгой байдлын газрын аврагчид. Тэд хоёр дахь оролдлогыг хийсэн боловч техник технологийн байдлаас мөн эргэж ирсэн. Энэ оролдлогод би өөрийн биеэр яваагүй. Харин гурав дахь оролдлогод миний бие, гурван уулчин, н.Болд гээд мотоцикльтой хүнтэй хамт тавуул явсан. Угаасаа байгаа газрыг нь мэдэж байсан болохоор олон хүн явах хэрэг байгаагүй. Бид өглөө 06:00 цагт яваад оройн 22:00 цагт бууж ирсэн. Тэр оройдоо Өлгий хот яваад, наашаа гарах үйл ажиллагаанд Монголын уулчдын үндэсний холбоо болон ССАЖЯ-наас зардал мөнгөний туслалцаа авч 21-ний 17 цагийн үед Улаанбаатарт ирсэн. Гавьяатай хүн юм болохоор буяны ажил нь сайхан бүтэж байна.

6

-Эрж, хайх ажиллагаа явагдаж байна гэж байсан. Гэтэл таны хэлснээр тийм зүйл болоогүй юм шиг байна?

-Тиймээ. Би аавын осолдсон газар тэмдэг тавьсан, тэр газраа мэдэж байсан болохоор эрж хайх ажил огт болоогүй. Харин дээр хэлсэнчлэн шалтгаанаар гурав дахь оролдлогоороо шарилыг уулнаас буулгасан.

5

-Уучлаарай, мөн таныг хоёр, гурван янзын мэдээлэл өгөөд байна гэж байсан?

-Хоёр гурван янзын мэдээлэл өгөөд байна ой ухаан нь самуурсан бололтой гэж мэдээлсэн байсан. Ийм зүйл огт байхгүй, цаг хугацаа ч байгаагүй. Миний хувьд “Малчин ууланд осол гарсан” гэдэг мэдээлэл өгсөн энэ нь ямар сувгаар гажсан юм мэдэхгүй.

6

-Та ууланд авирах хэр туршлагатай вэ. Аавтайгаа хамт өмнө нь ууланд гарч байсан уу?

-Би 13-14 настайдаа аавтай хамт Отгонтэнгэр хайрханд очоод буцаж байсан. Энэ удаагийнх бол төлөвлөгдсөн, өндөр уулын анхны авиралт байсан. Харин хадны авиралт зэргийг хамтдаа хийж байсан.  Өвлийн авиралт хөгжиж эхэлж байна гэж хэлж болохоор. Аав маань Цамбагарав ууланд өвлийн авиралт хийж цанаар бууж байсан удаа бий. Манай аав бол хадандаа, мөсөндөө ч сайн гэж хэлж болно. Тэр ч утгаараа саяны авиралтыг хийж байх явцад надад их зүйл зааж зөвлөсөн. Миний хувийн туршлага гэвэл багадаа ууланд авирч байсан. Одоо Польш улсад сурч байгаа, энэ жил мастераа хамгаалаад төгсөнө. Сүүлийн хоёр жил хадаар, өндөр уулаар гээд явж байгаа. Өнгөрөгч 12 дугаар сард Кавказад Польш уулчидтай өвлийн авиралт хийсэн. Мэдээж, 30 жилийн туршлагатай ахмад уулчидтай харьцуулахад туршлага маруухан. Ахмад уулчдын түвшинд хүрэх хаа ч байсан юм бэ.

6

-Энэ авиралтыг таныг санаачилсан гэсэн мэдээлэл бий.

-Өө нээрээ тийм. Бас ийм мэдээлэл байсан. Энэ авиралтын багийг өнгөрөгч оны 12 дугаар сараас эхлэн бүрдүүлж байсан. Бидэнтэй хамт авирахаар хоёр гурван хүүхэд байсан боловч ар гэрийн шалтгаанаас болоод явж чадалгүй, бид 2-уулаа явахаар болсон. Энэ тухай тэр явж чадаагүй хүүхэд мэдэж байгаа. Мөн бидний ууланд авирах багаж хэрэгсэл ч мөн хангалттай байсан.

Үүнээс гадна тусгайлан талархал илэрхийлэх хүмүүс байна. Хилийн цэргийн 0165 дугаар ангийн н.Батхүү ахлагчтай аливаа зүйлд сэтгэлээсээ ханддаг маш сайн бэлтгэгдсэн хүмүүс. Ялангуяа н.Болд. Мөн гурван уулчин ахдаа баярлалаа. Уулын бэлээс 100-аад метрийн зайтай байсан аавын минь шарилыг уулчин н.Азат, Б.Баасанжав хоёр өндөр ур чадвар гаргаж буулгасан. Мөн ажиллагааны багийнханд газраа сайн зааж өгсөн нутгийн иргэд, Байгаль хамгаалагч н.Гантулга, хоёр малчин, Цэнгэл сумын Засаг дарга, Байгаль орчны байцаагч, Баян-Өлгий аймгийн шинжээч, цагдаа, ОБГ-ынхан зэрэг хүмүүст гүнээ талархаж байна. Үүнээс гадна нэг зүйл хэлье. Буяны ажил энэ тэр гээд миний хувьд мэдээлэл унших завгүй явж байна. Зарим нэгэн найз нөхдийн хэлснээр буяны ажилд хандив хүсч байна гэж мэдээлсэн байна гэнэ. Үүнд хариулт өгөхөд тийм зүйл алга. Би монголчууд буяны ажлыг хандиваар бүтээдэг гэж сонсоогүй юм байна. Харин “Оргил өөд” клубынхан хойдын буянд зориулж  1000 зул өргөсөнд маш их талархаж байгаа юм.

6

Б.Буд