Л.Оюун-Эрдэнийн Засгийн газрын амийг бөхлөх дараагийн нүүдэл зөвшөөрлийн тоог бууруулах. Автор нь Н.Учрал.

Бизнес эрхлэгчдийн ‘’хосыг нь шувтарч’’, ‘’ясыг нь цайтал’’ гүйлгэдэг дарамт бол зөвшөөрөл.

Нотариатаар батлуулсанаа дахин нотариатаар батлуул, тэрийгээ гурав хувил, хувилсанаа нотариатаар батлуулаад ир гэдэг төрийн хүнд суртал нь тэнгэрт тулсан улс бол манайх.  

­Монголд бизнес эрхэлнэ гэдэг шаггүй. Төрийн хүнд суртлыг давах хэмжээний сэтгэл зүй, цаг зав цаашлаад төрд танил тал, авлигад өгөх хэмжээний мөнгөтэй байж хэдэн арван зөвшөөрөл нэртэй цаасан дээр тамга даруулж, гарын үсэг зуруулж байж сая нэг юм хийхтэйгээ болно. Болоогүй бүртгүүлнэ гэж бас нэг хүнд суртал бий. Энэ бүгдийг амжуулахад дор хаяж хагас жилийн хугацаа зарцуулна. Жишээ нь нийслэлд хамгийн эрэлттэй цэцэрлэгийн үйл ажиллагаа эрхлье гэвэл 93 шат дамжлага дамжиж, зөвшөөрлөө авна. Төрийн байгууллагын хаалгыг 93 удаа татна гэсэн үг. Энэ бүх бичиг цаас, элдэв татвар хураамжийг болиулж байж төрийн хүнд суртал арилна. Авлигаас ангид байна гэж ЗГХЭГ-ын дарга Н.Учрал сүүлийн үед тодорч буй. Гэхдээ үүнийг Н.Учрал санаачилсан юм биш. Д.Сумъяабазар хотын мээр байхдаа ч нийслэлийн 74 нэр төрлийн үйлчилгээ эрхлэх зөвшөөрлийг цуцалж, хэрэгжүүлж буйгаа зарласан. Гэхдээ иргэд, АНН-үүд бизнес эрхлэхийн тулд төрийн байгууллага царайчилдаг, олон цаас бүрдүүлж, тамга даруулж, гарын үсэг зуруулдаг явдал суудал хэвээрээ. Д.Сумъяабазарын цуцалсан шийдвэр огт хэрэгжээгүйг 2023 оноос хойш 16-аар нэмэгдсэн зөвшөөрлийн тоо харуулна.

Манай улсад 251 төрлийн зөвшөөрөл бий. Үүний 151 нь нийслэлд бүртгэлтэй. Зарим журам нь хуулиаа давчихсан, бүр яамдууд гэрчилгээ олгодог зэрэг нь хүнд суртал, авлига цэцэглэх хамгийн том шалтгаан. Тиймээс хуулинд өөрчлөлт оруулж, зөвшөөрөл мэдэгдлийн хууль гэж өөрчлөх санал ярьж буй.

Зөвшөөрөл авахын тулд ‘’дээс тонож найзыгаа аварна’’  Зөвшөөрөл нэртэй ч бизнес эрхлэгчдийг боомилсон 256 бүртгэл, 132 гэрчилгээ, 30 магадлан итгэмжлэл, есөн сертификат бий. Зөвшөөрөл гэхээсээ ‘’хориг’’ гэх нь илүү ононо. Энэ бүх хоригоо цуцалж байж төрийн хүнд суртал, түүнийг дагасан авлига хумигдана. Харин үүнийг Засгийн газар оноо авахаар оромдож болохгүй. Н.Учрал барьж авсан ажлаа дуусгаж мэддэггүй гэмтэй. Тиймээс зөвшөөрлийн тоог бууруулах Засгийн газрын санаачилга ч үлгэр байж мэднэ.

Ингэж хардах нь 2023 онд Засгийн газрын тусгай сангуудаас зээл авсан иргэн, ААН-ийн мэдээллийг ил болгоно гэж хэдэнтээ мэдэгдсэн ч оронцоглочихсон. Одоо болтол тусгай сангууд нь цэгцрээгүй, сангийн мөнгө идсэнүүд нь ч хариуцлага хүлээгээгүй нь яахын аргагүй үнэн. Тиймээс Н.Учралын зөвшөөрлүүдийг цуцлах ажил үр дүнгүй тэгэсхийгээд өнгөрч мэдэх л юм. Л.Оюун-Эрдэнэ Н.Учралыг зөвшөөрлийн тоог бууруулах автор болгож байхын оронд өөрийнхөө ахалж буй амьгүй зөвшөөрлийн зөвлөлөө ажиллуулах хэрэгтэй. Уг зөвлөл дарга, нарийн бичгийн дарга гээд 11 гишүүнээс бүрддэг. Хуулиараа эрх бүхий этгээдийн үйл ажиллагаанд хяналт тавих, хуульд өөрчлөлт оруулах үндэслэл, шаардлага зэргийг хийж хэрэгжүүлэх чиг үүрэгтэй. Гэвч өнгөрсөн хугацаанд барьж аваад хийсэн ажилгүй, төсвийн мөнгийг дэмий үрдэг зөвлөлөө Ерөнхий сайд татан буулгачихад ч гэмгүй.