Лондон хотноо тоглогдож буй "Тамгагүй төр" буюу "The Mongol Khan" гэж орчуулагдсан жүжгийн талаарх шүүмжүүд Британийн хэвлэлүүдээр гараад эхэлжээ. Монголын жүжигтэй холбоотой The Telegraph сонинд гарсан шүүмжийг товчлон хүргэж байна. 

Монголын энэ түүхэн жүжгийн талаар мэдэх ёстой эхний зүйл нь жүжигт гарч буй хаан бол Чингис хаан биш. 2000 жилийн өмнөх үйл явдлыг харуулах, Орос, Хятадын нөлөөллөөс чөлөөлөгдөхийг хичээж буй жижиг орны зүгээс зөөлөн хүчний бодлого болгон гаргахыг хичээсэн жүжиг энд ирсэн нь Британи, Монголын хооронд дипломат харилцаа тогтоосны 60 жилийн ойг тэмдэглэх үйл явдалтай холбоотой юм.

Сонирхолтой үйл явдалтай холбоотойгоор ирсэн, 70 хүнтэй жүжигчний бүрэлдэхүүнтэй байсан ч энэхүү баатарлаг жүжиг үнэхээр уйтгартай байлаа. 

1998 онд Бавуугийн Лхагвасүрэнгийн бичсэн жүжигт удам залгахтай холбоотой асуудалтай нүүр тулсан хааны талаар өгүүлнэ. Хааны хатан болон бага хатан хэдэн өдрийн зайтайгаар ханхүү төрүүлнэ, гэвч үнэн хэрэгтээ их хатны хүүхэд нь хааных биш харин хааны хорон санаат зөвлөхийн хүүхэд юм. Хаан бага хатны хүүг удам залгана гэж шийдсэний дараа зөвлөгч нь хүүхдүүдийг сольж орхино.

Энэ тайллыг нэг тавилтаар харуулж болох байлаа, гэтэл тэгсэнгүй, эхний үзэгдэл тэр чигтээ энэ үйл явдлыг харуулна. Жүжгийн хэмнэл тэвчээр алдагдуулам удаан, та энэ жүжгээс дуурь, балет эсвэл Шекспирийн жүжгээс авдаг шиг гоо зүйн таашаал авч чадахгүй. Англи хэлнээ хөрвүүлсэн субтитр ч хэт залхаасан зүйрлэлээр дүүрэн. Баатарлаг хөгжим нь киноны муухан хөгжимтэй адил. Жүжгийн хувцасны тухайд үндэсний хэв шинжтэй гоёмсог хувцаснаас эхлээд судас шөрмөсийг дүрсэлсэн бариу хувцас ч байна. 

Соёлын солилцоог хаана ч дэмждэг, тэр дундаа дипломат суурьтай соёлын солилцоо илүү онцгой. Гэхдээ "төр" бол ард түмнээс дээгүүр гэдгийг харуулах гэсэн суртал ухуулгын шинжтэй мессеж нь үзэгчдийн сэтгэлийг хөдөлгөж чадна гэдэгт би эргэлзэж байна.

Г.Бямбасүрэн