ОХУ 2022 оны хоёрдугаар сарын 24-ний өдөр Донбассыг хамгаалах зорилгоор "тусгай цэргийн ажиллагаа" нэрийн дор Украин руу довтолсноор өнөөгийн дайн эхэлж, жил гаруйн хугацаанд сөргөлдөгч талууд ихээхэн хохирол амссан юм. ОХУ болон Украин бие бүрэлдэхүүнийхээ хохирлыг нийтэд зарлахгүй байгаа бөгөөд бие бүрэлдэхүүний хохирол нь төрийн нууцад хамаарна гэсэн шалтгаанаар ОХУ хохирлын хэмжээг зарлалгүй өдийг хүрсэн. Харин барууны орнуудын тагнуулын мэдээллээр, дайн эхэлснээс хойш 2023 оны хоёрдугаар сарын сүүл хүртэлх хугацаанд ОХУ 200-250 мянган цэргээ дайнд алдсан аж. Энэ тоонд амиа алдсан болон шархдаж байлдах чадваргүй болсон цэргүүд багтаж байгаа юм. 

Ийнхүү асар их хохирол амссан ОХУ 2022 оны есдүгээр сард хэсэгчилсэн дайчилгаа зарлаж байлаа. Гэсэн ч энэ нь эрчүүдийн цагаачлалын урсгалыг эрс нэмэгдүүлж, улмаар ОХУ-ын эрх баригчид дайчилгаа, цэрэгт татах журмыг чангатган, цэргийн албанаас оргон зайлсан хүмүүст оногдуулах шийтгэлийг чангатгасан. Хаврын цэрэг татлагаар шинэ журам нэвтрүүлж, зарлан дуудах хуудсыг өмнө нь гарт нь хүлээлгэн өгдөг байсан бол одоо цахимаар хүргүүлж, тухайн хүн цахимаар зарлан дуудах хуудас ирснийг мэдсэн эсэхээс үл хамааран мэдэгдлийг хүргүүлсэнд тооцож, цэргийн комисс дээр өөрийн биеэр ирээгүй бол торгох, хил нэвтрэх, машин жолоодох, зээл авах эрхийг нь хязгаарлах зэрэг арга хэмжээ авахаар болсон юм. 

ОХУ-ын эрх баригчид цэрэг татлагатай холбоотой журмаа ийнхүү чангатгах болсон нь цэргийн албанаас оргон зайлах явдлыг багасгаж, цэрэгт татагдах хүмүүсийн тоог нэмж, фронт руу илгээх гэж төлөвлөж байгаатай холбоотой гэж шинжээчид үзэж байна. Хэдийгээр хугацаат цэргийн алба хаагчийг фронт руу илгээхгүй гэж дайн эхэлсэн цагаас л Оросын эрх баригчид мэдэгдсэн ч хугацаат цэргийн алба хаагч фронт дээр амиа алдсан, сураггүй болсон тохиолдлуудын талаар Оросын хараат бус хэвлэлүүд мэдээлж байлаа. Энэ удаад ч мөн хугацаат цэргийн алба хаагчдыг Украин руу илгээхээр завдаж байгаа талаар The Washington Post сонин мэдээлжээ.

Тодруулбал, Оросын эрх баригчид энэ онд багтаан 415 мянган цэргийн алба хаагч татаж, тэднээс 115 мянгыг нь бие бүрэлдэхүүнээ нөхөх зорилгоор шууд фронт руу илгээхээр зэхэж байгаа, одоогоор Оросын армид фронт дээр 50 мянган хүн, нөөцөнд 40 мянган цэрэг шаардлагатай байгаа гэж АНУ-ын Тагнуулын төв газрын алдагдсан нууц баримтуудаас иш татан The Washington Post сонин мэдээлжээ.

Нууц баримтад өгүүлснээр, ОХУ-ын Ерөнхийлөгч Владимир Путин Украин дахь хохирлыг нөхөхийн тулд дахин дайчилгаа зарлах нь нэр хүндэд нь сөргөөр нөлөөлнө гэж үзэн ийм тушаал гаргахгүй байгаа тул эрх баригчид бие бүрэлдэхүүнээ нөхөх өөр аргуудыг хайхаас аргагүй болсон гэнэ.

Тухайлбал, 2023 оны туршид 400 мянган цэргийн алба хаагчийг "нууцаар элсүүлэх" тухай цэргийнхний саналыг Путин хоёрдугаар сарын дундуур дэмжжээ. Ерөнхийлөгчийн нэр хүндийг хамгаалахын тулд Украин руу илгээх цэргүүдийг бүрдүүлэх ажлыг нэгдсэн байдлаар бус, харин олны анхаарал таталгүйгээр, орон нутгийн эрх баригчид сайн дурын цэрэг элсүүлэх байдлаар явуулахыг үүрэг болгсоон байна. Үүний зэрэгцээ хорих ангиудаас хоригдлуудыг сайн дурын цэрэгт элсүүлэх ажил ч үргэлжилж байгаа гэнэ.

Үүний зэрэгцээ, энэ онд багтаан 415 мянган гэрээт цэргийг цэргийн албанд татах зорилгыг ОХУ-ын Батлан хамгаалах яам өмнөө тавьжээ. Гэвч энэ төлөвлөгөөг эдийн засгийн салбарын албан тушаалтнууд ихээхэн эсэргүүцэж байгаа бөгөөд ажиллах хүчин хомстоно, сүүлийн нэг жилд ажиллах хүчний хомстол дээд хэмжээндээ хүрсэн, энэ нь цаашдаа улам даамжирна гэж тэд болгоомжилж байгаа талаар Америкийн тагнуулын нууц материалд өгүүлжээ.

ОХУ хамгийн сүүлд өнгөрсөн оны есдүгээр сард бие бүрэлдэхүүний хохирлоо зарлаж байлаа. Тухайн үед Сергей Шойгу мэдэгдэл хийхдээ Украины дайн эхэлснээс хойш 5937 цэрэг амиа алдсан хэмээж байв. Харин АНУ-ын үзэж байгаагаар, дайны хугацаанд ОХУ 189,5 мянгаас 223 мянган цэргийн алба хаагчийн хохирол амссан, тэднээс 43 мянга нь амиа алдсан гэнэ.

Г.Бямбасүрэн