Саяхан Литва улсын Вильниус хотод зохион байгуулагдсан “Virgilius Noreika”–ийн нэрэмжит Олон улсын “В” зэрэглэлийн уралдаанаас тусгай байрын шагнал хүртсэн Э.Очирсайхантай ярилцлаа.

Тэрбээр мэргэжлээрээ ажиллах чин хүсэлдээ хөтлөгдөн ДБЭТ-т таван удаа шалгуулсан ч бүгдэд нь татгалзсан хариу авчээ. Гэсэн хэдий ч сонгодог урлагт зүтгэх хүслээ гээлгүйгээр дэлхийн өндөр зэрэглэлийн олон уралдаан тэмцээнд оролцож, өөрийн чансаа, ур чадварыг гайхуулсаар байгаа юм. Мөн тэрбээр Испанийн алдарт дуучин Пласидо Доминго-ийн нэрэмжит олон улсын “А” зэрэглэлийн уралдаанд оролцох урилгаа аваад байгаа юм.

Дуурийн театр түүнийг олж хараагүй ч Монгол Улсынхаа нэрийг дэлхийн дуурийн тайзнаа дуурсгаж, амжилтаар дүүрэн яваа залуу уран бүтээлч, Соёлын тэргүүний ажилтан Э.Очирсайханы ярилцлагыг хүргэж байна.
 

-Саяхан Литва улсын Вильнюс хотод болсон олон улсын дуурийн дуучдын тэмцээнд дөрөвдүгээр байрт шалгарчээ. Энэ талаар сонирхуулахгүй юу?

- Литва улсын Вильнюс хотод зохион байгуулагдсан “Virgilius Noreika”–ийн нэрэмжит Олон улсын “В” зэрэглэлийн уралдаанаас тусгай байрын шагналыг хүртээд ирлээ. Тус уралдаанд 43 орны 550 дуучин өрсөлдсөн. Финалын шатанд Армени, Украйн, Солонгос, Хорват, Монгол, Испани улсын шилдэг дуучид шигшигдэн үлдсэнээс дөрөвдүгээр байрт шалгарч чадлаа.

Миний таван багшийн маань нэг  “Битгий их зүйл хүс, зүгээр л сайн хөдөлмөрлө амжилт чам дээр өөрөө ирнэ” гэж хэлдэг байсан нь надаас нөөц бололцоог минь урьдчилж харсаных болов уу. Би ч тэрхүү үгийн зарчмыг баримтлан хөдөлмөрлөсөөр л байгаа.

- Одоогоор хэчнээн төрлийн олон улсын уралдаан тэмцээнд оролцсон бэ?

- Би 2011 оноос хойш дотоод, гадаадын уралдаан тэмцээнүүдэд оролцож байгаа. Үүнээс дурдвал 2012 он ОХУ-ын Москва хотноо болсон залуу дуурийн дуучдын олон улсын “Bella voce” уралдааны IV байр, 2016 он СССР-ын АЖ Галина Вешневскаягийн уралдаан шилдэг 5 дуучны нэг /Олон улсын Б зэрэглэлийн уралдаан/, 2018 он Хятад улсад болсон олон улсын А зэрэглэлийн Нингбо (Ningbo) хотын Олон дуурийн дуучдын уралдаан Шилдэг 5 дуучин, 2021 он Америк улсын “Premier opera foundation” зохион байгуулагддаг Олон улсын Б зэрэглэлийн уралдаанд 55 орны 550 дуучнаас 3 байрын шагнал мөн сүүлд Литва улсын Вильнюс хотод зохион байгуулагдсан “Virgilius Noreika” –н нэрэмжит Олон улсын “В” зэрэглэлийн уралдаанд IV байрын шагнал хүртсэн. Одоогоор Испанийн алдарт дуучин Пласидо Доминго-ийн нэрэмжит олон улсын “А” зэрэглэлийн уралдаанд оролцох урилга аваад байна. 

- Таны хувьд УДБЭТ-т таван удаа шалгуулаад одоог хүртэл татгалзсан хариу авсан гэсэн. Яг ямар шалтгаанаар татгалзаад байдаг юм бэ?

- Сонгон шалгаруулалт зарлах болгонд нь очдог байлаа. Шалгаруулалтад орох болгонд яг тоймтой хариулт хэлдэггүй. Манай орон тоо гүйцсэн зэрэг тайлбар тавьдаг байсан. Гэтэл цуг шалгалт өгсөн хүмүүс дараа нь сэмээрхэн орчихсон л явж байдаг. 

Дуурийн театрын шалгуур өндөр гэдэг. Гэхдээ дэлхийн А зэрэглэлийн уралдаанаас өндөр шалгууртай байх уу. "А" зэрэглэлийн уралдааны урьдчилсан шатанд тэнцэж байгаа дуучныг дэлхийн хаана ч дуулах боломж, чадвартай гэж ойлгож болно. УДБЭТ-т ямар орон тоо гараад, ямар шалгуураар шалгаж аваад байгааг би огт ойлгодоггүй. Ер нь нэг тийм хаалттай ойлгомжгүй байгууллага. 

Сүүлд яг нэг жилийн өмнө ДБЭТ-д "R.Leoncavallo Pagliacci" дуурьд дуулсан. ОХУ-д найруулагчаар төгсөж ирсэн С.Баттулга ахын /одоогийн ерөнхий найруулагч/  дипломын ажлын хамгаалалт байсан юм. Уг жүжигт дублёр /орлох дуучин/ байхгүй гээд хоёр удаа амжилттай дуулсан. Жүжиг амжилттай болж, дарга Ц.Төвшинтөгс дээр өөрийн биеэр орж цаашид ажиллах хүсэлтэй байгаагаа хэлэхэд, "Хэн чамайг дуудлаа" гэж хэлсэн. Нэг ёсондоо би өөрөө дурандаа гүйж ирээд жүжигт дуулсан болж таарсан. Гэтэл яг үнэн хэрэгтээ миний дуулсан дүрд ДБЭТ-ын баритон хоолойтой дуучид дуулах боломжгүй, жүжиг зогсох хэмжээнд хүрсэн байхад нь би ирсэн юм билээ. Энэ мэт хандлага гаргаж байсан нь их бүдүүлэг санагдсан. Одоо бол гадагшаа гарч дуулах хүсэлтэй байгаа учраас гадаад хэл дээрээ анхаарч байна. 

Ц.Төвшинтөгс дарга өөрийн үнэлэмжээр уран бүтээлчдийг шийдэж байгаа нь маш буруу

- Одоо бэлтгэл сургуулилтаа хаана хэрхэн хийж, уралдаан тэмцээнд оролцож байна вэ?

- Хэд хэдэн газар ээлжлээд бэлтгэлээ хийж байна. Ихэнхдээ СУИС-д бэлтгэлээ хийдэг. Мөн Дуурийн театрт  ажлын бус цагаар Төгөлдөр хуурч Э.Намуун найзтайгаа бэлддэг. Хааяа Филармонид хийх тохиолдол гарна. Ер нь бол хаана бэлтгэл хийж болохоор байна тэр газраасаа гуйгаад л явж байна даа. 

- Монголын дуурийн дуучид дэлхийд маш ихээр үнэлэгдэж байна. Цаашдаа та бүхний хөгжилд ямар дэмжлэг хэрэгтэй байна вэ?

-Уралдаан тэмцээнд гавьяа байгуулсан тамирчдад сар бүр мөнгөн урамшуулал олгодог. Яг үүн шиг л дэлхийн хэмжээний том уралдаанд амжилт гаргаад ирсэн дуучдадаа мөнгөн урамшуулал олгодог байгаасай гэж их хүсдэг. 

Бас гадаад харилцаа сайтай байж аль болох гадагшаа солилцоогоор дуучдаа явуулж ур чадварыг нь нэмэгдүүлэх тал дээр анхаараасай гэж хүсэж байна. Бидэнд өгөгдөл хангалттай байгаа. Жаахан дэмжвэл Монгол Улсад дэлхийн хэмжээний дуучид зуу, зуугаараа байдаг юм шүү гэдгийг л хэлмээр санагддаг. 

-Ингэхэд яагаад дуурийн дуучин мэргэжлийг сонгох болов?

- Миний бие 1993 онд Дархан уул аймгийн Дархан суманд төрсөн. Хүүхэд байхаасаа л дуулах сонирхолтой байсан. МУГЖ С.Жавхлан Т.Баясгалан нар шиг дуучин болно гэж анх Хөгжим бүжгийн коллежид элсэн орж байлаа. Тэгээд хоёрдугаар курсээсээ нийтийн урлагт биш дуурийн урлагт шимтэж эхэлсэн дээ. Хожим нь МУГЖ Т.Баясгалан эгчтэйгээ Юндэн, Нансалмаа хүртэл болж байлаа. 

- Дуурийг драмтай хосолсон урлаг гэж үздэг. Тэгэхээр дуулахаас гадна жүжиглэх авьяас шаардах байх?

- Маш их шаардалгүй яах вэ.  Дуулахаас гадна яриа хэсгүүд ч  их байдаг. 

- Дүрийн хувьд эсрэг, эерэг гээд өөр өөр дүрд хувирахад танд аль нь илүү нийцтэй санагдсан бэ?

- Би эсрэг дүрд тоглох тун дуртай. Ер нь бол эсрэг дүр бүтээх нь эерэг дүр бүтээхээс 100 хувь илүү хэцүү байдаг. Би хувьдаа хэцүү бэрх юманд дуртай болохоор эсрэг дүрд илүү татагддаг байх. Тэр нь надад амттай байдаг юм. 

- 2023 оны хамгийн том зорилтоосоо хуваалцвал?

- Энэ ондоо шинээр шинэ дүрүүд хийж байгаа. Мөн гадагшаа агентлаг хайж байна.  

-Ярилцсанд баярлалаа