Монгол Улсын Засгийн газар, Эрүүл мэндийн яамнаас хүн амын нас, эрүүл мэндийн эрсдэлд суурилсан, зонхилон тохиолдох халдварт болон халдварт бус өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх, эрт илрүүлэх үзлэг шинжилгээ, оношилгоог зохион байгуулах үйл ажиллагааны хүрээнд 1366 эмч, эмнэлгийн мэргэжилтэн “Хүүхдийн хараа шалгах арга” сургалтад хамрагдаж, сургуулийн өмнөх насны хүүхдийн хараа шалгах “Lea хүснэгт”-ийг 21 аймгийн эрүүл мэндийг дэмжих төв ба өрхийн эрүүл мэндийн төвд хүлээлгэн өгч, Монгол Улсын 21 аймагт 4 ба 6 настай хүүхдийн хараа шалгах үйл ажиллагаа явагдаж байна.

Хүүхдийн нүдний эмгэгийн анхан шатны тусламж үйлчилгээний нэн чухал асуудал нь 0-18 насны хүүхдэд нүдний эмгэгийн анхан шатны үзлэг хийж, нүдний эмгэгийг эрт, илрүүлэн, хоёр ба гуравдугаар шатлалын эмнэлэг рүү хугацаа алдалгүй илгээж, эмчлэх нь юм. Хүүхэд бүрийн нүдний харааг шалгаж, хараа муу, сул хараатай хүүхдийг эрт илрүүлэн, оношилж эмчлэх нь цаашид хүүхдийн сул хараа, сохролоос сэргийлэхэд чухал ач холбогдолтой. 2017 оны 09 сарын 05-ны өдөр Монгол Улсад анх удаа “Хүүхдийн нүдний хараа хамгаалах өдөр”-тэй болж, жил бүр уламжлал болгон тэмдэглэснээр, сохрол, сул хараанд хүргэдэг өвчнийг эрт илрүүлэх тогтолцооны суурь тавигдсан.

ЭХЭМҮТ нь Орбис олон улсын байгууллагатай хамтарч “Монголын орчин үеийн нүд судлалын шилдэг загвар” төслийг амжилттай хэрэгжүүлж, улмаар “Хүүхдийн хараа хамгаалах”, “Дутуу нярайн ретинопати”, “Нүдний үзлэг”-ийг нярайн ба хүүхдийн эрүүл мэндийн үзлэгт нэгтгэх төслийг хэрэгжүүлж байна. Уг төслийн хүрээнд Ховд, Увс, Баян-Өлгий, Говь-Алтай аймгийн нийт сум, өрхийн эрүүл мэндийн төв, Улаанбаатар хотын 9 дүүргийн нэгдсэн эмнэлэг, нийслэлийн амаржих газрын хүүхэд, нярай, нүдний эмч нарт дутуу нярайн торлогийн эмгэг, хүүхдийн нүдний эрт илрүүлэг, нүдний угийн улаан рефлекс, хараа шалгахын ач холбогдлын талаар сургалт зохион байгууллаа. Түүнчлэн нүдний угийн улаан рефлекс шалгах “Аrclight ophthalmosciope and otoscope” багаж, хараа шалгах хүснэгтээр хангаснаар, хүүхдийн нүдний эмгэгийг эрт илрүүлэх тогтолцоо үүсээд байна.

Дэлхийн улс орнуудад жил бүр ойролцоогоор хагас сая гаруй хүүхэд сохорч байгаа нь анагаах ухааны төдийгүй нийгмийн эрүүл мэндийн өмнө хурцаар тавигдаж байгаа асуудлын нэг болсоор байна. Монгол Улсад хүүхдийн сохролын тархалт нь 0.19/1000 байгаа нь бусад хөгжиж буй орнуудтай харьцуулахад бага боловч хүүхдийн катаракт өвчний улмаас үүссэн сохрол нь бусад Азийн хөгжиж буй орнуудын түвшинд (5-6/100,000) байна. Иймд “Сохролоос сэргийлэх үндэсний хөтөлбөр”-т хүүхдийн хараа хамгаалах асуудал нэн тэргүүнд шийдэх асуудал болгон тусгагдсан.