Орон сууцнаас хоёр дахин бага ханштай мөртлөө өөрийн гэсэн эзэмшил талбайтай, нийтийн биш нэг л сантехниктэй, ядаж л машинаа хийх дулаан гарашны асуудлаар толгойгоо өвтгөхгүй, хүссэнээрээ загварчлан бариулах боломжтой гээд амины орон сууцны давуу тал их. Харин бидний хувьд олон давхар нийтийн орон сууцанд зүтгэхээс биш өөрийн газар дээрээ дулаан, цэвэр бохироо бүрэн шийдчихсэн тухлаг хаус бариулахыг төдийлөн зорьдоггүй.

Гэр хорооллын олон мянган өрхийн утаатай зуухыг нэгмөсөн шийдвэрлэж болох гарц нь уг нь амины орон сууц юм. Тэгвэл өнгөрсөн долоо хоногт Засгийн газраас нэгэн чухал шийдвэр гарсан нь амины орон сууц бариулахад ипотекийн зээлд хамруулахаар болсон юм. Тодруулбал, орон сууцны хөнгөлөлттэй зээлд 300 тэрбум төгрөг зарцуулдаг байсныг 500 тэрбум болгон нэмэгдүүлсэн юм. Ингэхдээ 80 ам.метр-ээс ихгүй талбайтай нийтийн зориулалттай орон сууцанд жилийн найман хувийн хүүтэй зээл олгох ажил дахин үргэлжлэхээр болсон. Харин инженерийн дэд бүтэцтэй, эрчим хүчний хэмнэлттэй, нийт талбай нь 120 ам.метр-ээс ихгүй амины орон сууц барихад 60 сая төгрөг хүртэлх зээлийг жилийн найман хувийн хүүтэйгээр олгож болохоор тусгасан юм.

Зээлийн урьдчилгаа төлбөр 30 хувь, хугацаа 360 сар байх зохицуулалт нийтийн болон амины орон сууцны зээлд адилхан хэрэгжих юм билээ. Амины орон сууц барихаар зээл хүсэгчид тавих гол шаардлага нь орон сууц барьж байгаагаа тодорхойлуулсан, барих газар нь өмчлөх, эзэмших эрх улсын бүртгэлд бүртгэгдсэн, эзэмших эрхийн хугацаа нь зээлийн хугацаанаас багагүй байх ёстой юм. Өөрийн газартаа тухлаг хаус бариулахад санхүүжилтийн асуудал тулгардаг нь нийтийн бэрхшээл байсан. Тухайлбал, амины орон сууц барих зээлийг арилжааны банкууд олгодог ч жилийн дундаж хүү нь 18-24 хувь байдаг. Зарим банк байшиндаа ариун цэврийн өрөө хийх, жорлонгоо байгаль орчинд ээлтэй болгох зэрэг эко шийдэлтэй байшинд арай бага хүүтэй зээл олгодог бол зарим нь барилгын ажлын тодорхой нь хувь нь хийгдсэн байх гэсэн шаарлагыг ч тавьдаг байна. Тэгвэл одоо улсаас хэрэгжих ипотекийн зээлийн журамд орсон өөрчлөлтөөр Банкууд санхүүжилтийн эх үүсвэрийг өөрийн зорилгод нийцүүлэн ашиглах, зээлийн өргөдөл хүлээн авахаас үндэслэлгүй татгалзах, банкнаас иргэдтэй зээлийн үндсэн төлбөрийг урьдчилан төлсөн тохиолдолд торгууль, шимтгэл, хураамж ног­дуу­лах нөхцөлтэй гэрээ байгуулдаг зэргийг хориглож байгаа нь таатай юм.

Амины орон сууц барихад ийнхүү хөнгөлөлттэй зээл олгож байгаагийн ард агаар, хөрсний бохирдлыг бууруулах томоохон зорилго байгаа нь тодорхой. Тэр ч утгаараа инженерийн дэд бүтцээ шийдсэн, эрчим хүчний хэмнэлттэй байхыг шаардаж байна. Тэгвэл энэ чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулж байгаа ихэнх компаниуд энэ шийдлүүдийг санал болгодог болсон. Тухайлбал, Яармагт өнгөрсөн зун нээлтээ хийсэн эко амины орон сууцны төсөл гэхэд  49.6 мкв байшинг 45 сая төгрөгөөр барьж өгнө гэж байв.   Үүнд  том өрөө нэг, унтлагын өрөө хоёр, ариун цэврийн өрөө нэг тус тус багтжээ. Дотоод засал, материалаа захиалагч өөрсдөө сонгохоос гадна хамгийн гол нь сантехникийн бүх шийдэл энэ зардалдаа багтчихаж байгаа юм. Бусад компаниудын хувьд ч ялгаагүй мкв-ийн төлбөрийг 700 мянгаас нэг сая төгрөгийн хооронд санал болгож байна. Тэгэхээр нийтийн орон сууцанд хоёр өрөө байрыг  сонирхож байгаа гэр бүл 50 сая төгрөгөнд хангалттай багтаагаад эзэмшил газар дээрээ тун ч боломжийн хаустай болж чадах нь. Ипотекийн хөнгөлөлттэй зээл нь энэ төрлийн бизнес эрхлэгч компаниудыг ч хөл дээр нь зогсоох, сэргээх нэг боломж нь болох болов уу.

Эх сурвалж: Зууны мэдээ сонин

Б.ТӨГС