Тавантолгойн нүүрсийг хэрхэн зарах вэ? Авч байгаа Хятад нь баяжиж, зарж буй нь Монгол ядуурсаар байх уу? Гашуунсухайт, Ганц модны боомтыг харьцуулаад л харчих, баялгаа зарж байгаа Монголд юу үлдэв? Ийм гомдлын үгийг нүүрс тээврийн жолооч, Цагаан хадны оршин суугчдын амнаас түвэггүйхэн гарна. Сонгуулийн үйл явц өрнөж, засаг солигдох хооронд орхигдоод байсан Тавантолгой, Гашуунсухайтын байдалд төр засаг анхаарал хандуулж, сайд нар өргөн фронтоор дайлаад ирэв. Ерөнхий сайд, салбарын сайд нартайгаа хилийн наана, цаанаа уулзалт хийж, нүүрсний экспортын орлогыг нэмэх арга чаргыг эрэлхийлжээ. Ингэхдээ Хятадын талтай бол хэл амаа ололцсон гэнэ. Хятадууд бүх талаар дэмжихээ илэрхийлж, өчигдрөөс эхлэн нүүрс тээврийн машиныг нэвтрүүлэх гарцаа гурав болгон нэмжээ. Ингэснээр Ганц модны боомтоор нэвтрэх нүүрсний машины тоо 20 хувиар нэмэгдсэн мэдээллийг Засгийн газраас өглөө.

Харин одоо дотооддоо асуудлаа хэрхэн шийдэх вэ? Энэ асуудалд Зам, тээврийн хөгжлийн сайд Ж.Бат-Эрдэнэ, Уул уурхай, хүнд үйлдвэрлэлийн сайд Д.Сумъяабазар нар маш тодорхой байр суурь илэрхийлжээ. Тэд төрийн өмчит Эрдэнэт Тавантолгой компани тээвэр ложистикоо өөрсдөө хийх хэрэгтэйг дуу нэгтэйгээр даалгасан байна.

Зам, тээврийн хөгжлийн сайд Ж.Бат-Эрдэнэ “Нүүрс тээвэрлэлт төрийн байгууллагуудын ажил мэт алдаатай бодлого олон жил явж ирлээ. Яг үнэндээ бүтээгдэхүүн тээвэрлэлтийн асуудал нь тухайн компаниудын хариуцан хийх ёстой ажил юм. Нэг талдаа уурхай, нөгөө талдаа нүүрс худалдаж авч байгаа компани хоорондын асуудал. Өөрөөр хэлбэл, уурхай логистикийн асуудлаа өөрсдөө давхар авч явах ёстой” хэмээн төр зохицуулагч нэрээр хутгагч хийхгүй гэдгээ хэлжээ.

Уул уурхай, хүнд үйлдвэрлэлийн сайд Д.Сумъяабазар  "Эрдэнэс Тавантолгой одоо яаралтай зохион байгуулалтад орох ёстой. Хажууд нь Энержи Ресурс болоод байхад яаралтай зохион байгуулалт хий.  Юуны түрүүнд логистикоо өөрсдөө хий. Дээрээс нь чадалтай боловсон хүчин нэм. ЭТТ үлгэр жишээ компани болох ёстой” хэмээн төрийн нүүр түлэхгүй байхыг төрийн компанийханд даалгажээ.

Эрдэнэс Тавантолгойн нүүрс тээврийн өнөөгийн байдал тун бүрхэг. Хорь гаруй тээврийн компанитай гэрээтэй ажилладаг бөгөөд тэдний цөөнгүй нь хятад эзэнтэй тээвэрлэгчид. Уурхайн амнаас нүүрсээ ачаад, биржийн бичгээ аваад гарсан л бол Эрдэнэс Тавантолгойд падгүй. Уурхайн амнаас цааш тээвэрлэгч компаниудын асуудал гэсэн үг. Энэ байдлыг халах үүргийг сайд нар Төрийн өмчит Эрдэнэт Тавантолгой компанид өглөө. Нүүрс тээврээ өөрсдөө хариуцаж, нийгмийн даатгалаас эхлээд жолооч нарт төр анхаарал хандуулах ёстойг даалгав. Харин төрийн компани төрийн сайд нарын үгийг хэрхэн сонсох нь цаг хугацааны асуудал болон үлдлээ.

 Худалдан авагч Хятадын тал  манай нүүрснээс татгалзаагүй. Бүх талаар хамтран, дэмжин ажиллахаа төрийн өндөр түвшнээс эхлээд дунд суудлын дарга нар нь ч Ерөнхий сайдад хэлж. Тэгэхээр одоо монголчууд дотроо эв зүйгээ ололцох хэрэгтэй байна. Төрийн түвшинд нэгдсэн бодлого боловсруулж, тэрийг нь уурхай, нүүрс тээвэрлэгч нар хэрэгжүүлчихвэл нүүрсний экспортын орлого өсөх үүд хаалга нээлттэй байна.

Б.Учрал