-Ерөнхий сайд Ч.Сайханбилэг өнгөрөгч мягмар гарагт 18.30 цагийн үед шуурхай хэвлэлийн хурал зарласан юм. Тэрбээр, “Монгол Оросын хамтарсан “Эрдэнэт” үйлдвэрийг 100 хувь Монгол Улсын мэдэлд шилжиж байгааг зарлах гэсэн юм. ОХУ-ын “Ростех” компанийн эзэмшиж байсан Эрдэнэт үйлдвэрийн 49 хувийг Монголын хувийн компани эзэмшихээр боллоо. Монголын компани гэдэг нь ХХБ-ны төлөөний компани болох “Монголын зэс” компани юм. Ингээд Эрдэнэт үйлдвэр манай улсын хуулиар зохицуулагддаг Монгол Улсын үндэсний аж ахуйн нэгж болж хувирах юм. Мөн тус үйлдвэрийн ногдол ашиг 100 хувь Монгол Улсад үлдэх болж байна. Нэгдүгээрт, Эрдэнэт үйлдвэрийг дагасан бүх барилга байгууламж Монгол Улсад дагаж шилжиж ирнэ. Монгол Оросын хамтарсан “Монросцветмет” компани энэ жишгээр 100 хувь Монгол Улсын аж ахуйн нэгж болж байгаа. Эрдэнэт үйлдвэрийн үйл ажиллагаа хэвийн явагдаж байна. Дансыг хаасан, тамга тэмдэг хураасан зүйл байхгүй. Хоёрдугаарт, зургаадугаар сарын 30-наас эхлэн хоёр тал ал­бан ёсоор байр сууриа илэр­хийлж мэдэгдлүүдээ гар­гаж эхэлнэ. Гуравдугаарт, энэ асуудлыг Оросын талын хам­гийн өндөр төвшинд шийд­вэр­лэсэн гэдгийг хэлэхийг хүсч байна. Дөрөвдүгээрт, “Ростех” компани зөвхөн энэ хэлбэрээр хэлэлцээрийг хийнэ гэдгээ албан ёсоор илэрхийлсэн баримт энд байгаа. Энд Монголын Засгийн газар болон аль нэг улсын Засгийн газар аль нэг гуравдагч этгээдэд 49 хувиа зарахгүй.  Тавдугаарт, хэн нэг гуравдагч этгээд энэ хэлэлцээрт оролцохыг хориглосон гэдгийг дахин хариуцлагатайгаар хэлэхийг хүсч байна.  Зургаадугаарт, хэрвээ Монгол Улсын компани худалдан авсан 49 хувиа зарах тохиолдолд зөвхөн Монгол Улсын Засгийн газарт эхний ээлжинд зарна. Долдугаарт, энэ хэлэлцээр дуусахад Монгол Улсын Засгийн газрын зүгээс энэ асуудлыг УИХ-д албан ёсоор оруулж танилцуулах болно” гэв.

 

 

 

 

-“Эрдэнэт” үйлдвэр Монгол Улсын мэдэлд 100 хувь шилжсэнтэй холбогдуулан Ерөнхий сайд мэдэгдэл хийсний дараа улс төрийн намууд ээлж дараалан мэдэгдэл гаргаж эхэлсэн юм. Тодруулбал, МАН-ын зүгээс албан ёсны мэдэгдэл гаргасан хэмээн хэвлэлийн хурал зарлав. Тус мэдэгдэлд “Ерөнхий сайд Ч.Сайханбилэг хэдхэн мөчийн өмнө хэвлэлийн хурал хийж, “Эрдэнэт” үйлд­вэрийн Оросын талын 49 хувийг Худалдаа Хөгжлийн Банк түүний төлөөний ком­пани болох “Монголын Зэс” ком­пани хувьчилж авсан ту­хай мэдээллээ. Маргааш /өчигдөр/ УИХ-ын сонгуулийн са­нал хураалт явагдах гэж бай­гаа эгзэгтэй мөчид АН-ын удирдлага, тухайлбал Ерөн­хий сайд Ч.Сайханбилэг Эрдэнэт үйлдвэрийн 49 хувийг хувь­даа завших луйвар хийж бай­гааг Монгол Ардын Нам эрс эсэр­гүүцэж байн. 49 хувийг Монгол Улсын иргэдэд ногдол ашиг хэлбэрээр хувь болгон эзэмшүүлэх ёстой. Мөн УИХ, Засгийн газарт огт танилцуулалгүйгээр гадаадын оффшор компанид сонгон шалгаруулалтгүйгээр өгсөн асуудлыг Үндсэн Хуулийн Цэцэд өгнө. Энэ асуудлаар УИХ-аас ажлын хэсэг байгуулан шалгана” гэжээ.

 

 

 

 

-Мөн энэ өдөр МАХН-ын дарга Н.Энхбаяр, Шадар сайд Ц.Оюунбаатар, Барилга хот байгуулалтын сайд З.Баянсэлэнгэ нар шуурхай хэвлэлийн хурал зарласан юм. МАХН-ын зүгээс мөн л 49 хувийг Монгол Улсын мэдэлд өгч буй асуудлыг эсэргүүцэж буйгаа илэрхийлэв. МАХН-ын дарга Н.Энхбаяр “Сонгуульд бүгдээрээ анхаарал хандуулсан энэ цаг үед Засгийн газар УИХ-д танилцуулахгүйгээр хамгийн нэр хүндтэй, чухал асуудлыг хувийн компанид зарна гэдгээ сайн мэдээ гэж зарлаж байна. Аль нэг тал нь өөрийнхөө хувийг зарах гэж байгаа бол нөгөө талынхаа Засгийн газарт мэдэгддэг. Нөгөө талын Засгийн газар нь авах эсэхээ албан ёсоор ил тод нээлттэй хэлэлцэж шийдвэрлэдэг. Тэр утгаар нь аваад үзэхэд үнэхээр Оросын тал өөрийнхөө хувийг зарахаар болсон бол манай Засгийн газар УИХ-д оруулж хэлэлцүүлэх ёстой. Нуугаад байх юм ерөөсөө байхгүй. УИХ Засгийн газарт ав гэсэн үүрэг даалгавар өгөх ёстой. Эрдэнэт бол монголын ард түмний бахархал, үндэсний аюулгүй байдлын бас нэг чухал хүчин зүйл. Бид  Оросын 49 хувийг зөвхөн Монгол Улсын Засгийн газар авах ёстой гэсэн байр суурийг барьж байгаа. Энэ асуудлыг  яаралтай шийдвэрлэхийг УИХ, УИХ-ын дарга З.Энхболдоос шаардаж байгаа. З.Энхболд дарга ээлжит бус чуулган хуралдуулахад шийдвэр гаргах эрхтэй учраас шаардлага тавьж байна. Өнөөдөр ээлжит бус чуулганыг  хуралдуулъя. Эрдэнэт сонгууль далимдуулж алга болж болохгүй. Эрдэнэтийг авч байгаа нөхдүүдийг харахад 2.2 хувь буюу 49 хувь  нь Монголд бүртгэлтэй, бусад 51 хувь нь гадаадын нөхөд авч байгаа мэдээлэл бий. Тиймээс үүнийг зогсоох ёстой” гэв. 

 

 

 

 

-УИХ-ын дарга, АН-ын дарга З.Энхболд Эрдэнэт үйлдвэр 100 хувь Монгол Улсын мэдэлд шилжиж буй асуудлын талаар байр сууриа өчигдөр сонгуульд санал өгөх үедээ илэрхийлэв. Тэрбээр, сэтгүүлчдийн асуусан асуултад хариулт өгөхдөө “Манай улсын олон жилийн бодлого бол Эрдэнэт үйлдвэрийн 49 хувийг худалдаж авах саналыг үе үеийн Ерөнхийлөгч, Ерөнхий сайд нар Оросын талд тавьдаг байсан. Ташкентын дээд хэмжээний уулзалтын үеэр энэ асуудал шийдэгдэж, Оросын талаас албан ёсоор зарах санал ирсэн. Ямар ч байсан Эрдэнэт үйлдвэр Монголынх болох гэж байна. Хуулийнхаа дагуу УИХ-аар хэлэлцэгдэх ёстой. Үүнийг сонгуулийн улс төр болгож байгаа нь туйлын харамсалтай. Энд ямар ч улс төр байхгүй, Монгол Улсын баялаг Монголын мэдэлд ирж байгаад дургүйцэж байгаа зарим нэг хүмүүсийг огт ойлгохгүй байна.  Гэрээний дагуу Эрдэнэт үйлдвэрийн 49 хувийг Монголын талд зарах ёстой, өөр ямар нэгэн талд санал тавих, зарах эрхгүй юм. Энэ дагуу л манайд санал тавьсан, тэр дагуу бүх ажил явагдана. МАН, МАХН болон хууль бус шахааны бизнесийнх нь эрх ашиг хөндөгдөж буй зарим бизнесийн байгууллагууд цуу яриагаа зогсоох хэрэгтэй. Монголын хөрөнгө Монголынх болж байна. Хэзээ нэгэн цагт Рио-Тинто өртгөө нөхсөнийхөө дараа Монголын талд зарах санал тавих байх. Тэр үед бас л өнөөдрийнх шиг хий хоосон улс төр хийж болохгүй. 1990 онд Улаанбаатар төмөр замыг худалдах саналыг Оросын талаас тавьсан, бас ингэж улстөржиж байгаад аваагүй байдаг юм. Энэ бол сургамж Битгий улстөрж, Монголын баялаг Монголд эргэн ирлээ, энэ талаар ард иргэдийг үнэн зөв мэдээллээр хангах ёстой” хэмээлээ.

 

 

 

 

-УИХ-ын дарга, АН-ын дарга З.Энхболд Эрдэнэт үйлдвэр 100 хувь Монгол Улсын мэдэлд шилжиж буй асуудлын талаар байр сууриа өчигдөр сонгуульд санал өгөх үедээ илэрхийлэв. Тэрбээр, сэтгүүлчдийн асуусан асуултад хариулт өгөхдөө “Манай улсын олон жилийн бодлого бол Эрдэнэт үйлдвэрийн 49 хувийг худалдаж авах саналыг үе үеийн Ерөнхийлөгч, Ерөнхий сайд нар Оросын талд тавьдаг байсан. Ташкентын дээд хэмжээний уулзалтын үеэр энэ асуудал шийдэгдэж, Оросын талаас албан ёсоор зарах санал ирсэн. Ямар ч байсан Эрдэнэт үйлдвэр Монголынх болох гэж байна. Хуулийнхаа дагуу УИХ-аар хэлэлцэгдэх ёстой. Үүнийг сонгуулийн улс төр болгож байгаа нь туйлын харамсалтай. Энд ямар ч улс төр байхгүй, Монгол Улсын баялаг Монголын мэдэлд ирж байгаад дургүйцэж байгаа зарим нэг хүмүүсийг огт ойлгохгүй байна.  Гэрээний дагуу Эрдэнэт үйлдвэрийн 49 хувийг Монголын талд зарах ёстой, өөр ямар нэгэн талд санал тавих, зарах эрхгүй юм. Энэ дагуу л манайд санал тавьсан, тэр дагуу бүх ажил явагдана. МАН, МАХН болон хууль бус шахааны бизнесийнх нь эрх ашиг хөндөгдөж буй зарим бизнесийн байгууллагууд цуу яриагаа зогсоох хэрэгтэй. Монголын хөрөнгө Монголынх болж байна. Хэзээ нэгэн цагт Рио-Тинто өртгөө нөхсөнийхөө дараа Монголын талд зарах санал тавих байх. Тэр үед бас л өнөөдрийнх шиг хий хоосон улс төр хийж болохгүй. 1990 онд Улаанбаатар төмөр замыг худалдах саналыг Оросын талаас тавьсан, бас ингэж улстөржиж байгаад аваагүй байдаг юм. Энэ бол сургамж Битгий улстөрж, Монголын баялаг Монголд эргэн ирлээ, энэ талаар ард иргэдийг үнэн зөв мэдээллээр хангах ёстой” хэмээлээ.

 

 

 

 

-49 хувийг худалдаж авсан Худалдаа хөгжлийн банкнаас мэдэгдэл гаргажээ. Тодруулбал, “МАН, МАХН-ын удирдлагын зүгээс ОХУ-ын “Ростех” компанийн эзэмшдэг “Эрдэнэт” үйлдвэрийн 49 хувийг ХХБ-аар дамжуулан хятадууд авлаа гэсэн худал мэдээлэл тарааж байна. Иймд доорх тайлбарыг нийт монголчууддаа хүргэхээр шийдлээ. Манай ХХБ-ны 95 хувийг монголчууд эзэмшдэг. “Эрдэнэт” үйлдвэрийн 49 хувийг эзэмшихээр болсон “Монгол зэс” компанийг 100 хувь монголчууд эзэмшиж байна.  ОХУ-ын “Ростех” компани “Эрдэнэт” үйлдвэрийн 49 хувийг зарах саналаа ирүүлсэн учраас гэрээ хэлцэлд орсон билээ. Худалдаа Хөгжлийн Банкийг санхүүгийн үйлчилгээ үзүүлж чадна гэдэг утгаар нь сонгосон болно. Монголчууд “Эрдэнэт” үйлдвэрээ 100 хувь эзэмших болсон мэдээг сонгуультай холбогдуулан улстөржүүлж буй нам, эвслүүдийг увайгүй үйлдлээ таслан зогсоохыг шаардаж байна. Монголчуудын мэдэлд “Эрдэнэт” үйлдвэр шилжин ирснээр улсын эдийн засагт эерэг нөлөө үзүүлнэ гэдэгт итгэж байна” гэв. 

 

 

 

 

-Монголын “саалийн үнээ” гэгдэх Эрдэнэт үйлдвэрийн 49 хувийг Монголын талд өгсөн асуудлаар ОХУ-ын хэвлэлүүд байр сууриа илэрхийлж эхэллээ. Тухайлбал, өчигдөр ОХУ-ын  “газеты.ru” сайтад “ОХУ-ын Засгийн газар өөрийн эзэмшил 49 хувийг худалдсан тухай “Ростех” компанийн хөрөнгө оруулалтын холдинг болох   “РТ-Развитие бизнеса” мэдэгдлээ. Харин худалдан авагч тал нь Монгол ажээ. Монголын тал эхэндээ “Эрдэнэт” үйлдвэрийн 49 хувийг 0.7 сая ам.доллараар үнэлж байсан ч, эцэстээ 0.5 сая ам.доллараар худалдан авсан гэсэн мэдээлэл байгаа юм. “Ростех” бизнес хөгжлийн агентлаг “Энэ нь ОХУ, Монголын зах зээлийн нөхцөлд харилцан ашигтай гэрээ болсон. Хувьцааны 49 хувийг худалдах багцыг эд хөрөнгийн чанар, түүний хөгжлийн боломжийг харгалзан зах зээлийн хамгийн боломжийн үнэлгээгээр үнэлсэн. Гэрээний үнийн нөхцлийг олон улсын аудит үнэлгээний байгууллагууд, зөвлөхүүдийг оролцуулан тохирсон” хэмээв. Зарим эх сурвалжуудын мэдээлж буйгаар Ростех бизнес хөгжлийн агентлаг компанийн эзэмшил хувьцаагаа дэлхийн зах зээлд худалдаалсан бол 150-200 сая ам.долларын үнэ хүрэх боломжтой байжээ. Мөн Оросын Interfax.ru сайтад  “Ростех” Монголд хувиа зарснаар 500 сая ам.доллар авч магадгүй гэж бичжээ.

 

 

 

 

-Өмнө хэлсэнчлэн Эрдэнэт үйлдвэр Монголын мэдэлд ирсэн нь улс төрийн сонгуультай давхацсан учраас улс төрийн намууд олон янзын тайлбар өгч байв. Тэгвэл харьцангуй улстөржилт багатай, мэргэжлийн талаас судалгаатай дүгнэлт хэлэх учиртай эдийн засагчид ч энэ талаар хоёр хуваагджээ. Тухайлбал, эдийн засагч Д.Жаргалсайхан “Эрдэнэтийг нууцаар авсныг шүүмжлэх нь мэдээж. Одоо яавал хамгийн ухаалаг байдлаар дараачийн алхмаа хийх вэ гэдгээ бод. 40 хувиа Засгийн газарт зараад, Худалдаа хөгжлийн банк нэрээ цэвэрлэхээ бод” хэмээн байр сууриа илэрхийлсэн бол төмөр замын инженер Ц.Бат “Оросууд эдийн засгийн хоригт орж мөнгө нь дундарч байгаа энэ үеийг тааруулж Эрдэнэтээ салгаж авна гэдэг чинь бидний хувьд тэнгэрийн умдаг шүү. Засгийн газар  ХХБ-тай Оросоос авсан Эрдэнэтийн 49 хувийг зарах бол Засгийн газарт эхэлж санал тавих ёстой. Гэрээ байгуулаад л бүх асуудал Монголд ашигтайгаар шийдэгдэнэ” хэмээн байр сууриа илэрхийлэв.