Монгол Улсад Зэвсэгт хүчин үүсэн байгуулагдсаны 93 жилийн ойн баяр өнөөдөр тохиож буй. Энэ өдөртэй холбоотойгоор ЗХЖШ-ын дарга, дэслэгч генерал Ц.Бямбажаваас цөөн асуултад хариулт авлаа.

й

-Энэ өдрийн сэтгэгдэлээ хуваалцаач?

-2010 оноос жил бүрийн гуравдугаар сарын 18-ны өдрийг “Монгол цэргийн баяр” болгон  тэмдэглэх болсон. Манай  цэргийн албан хаагчид гадаадын улс орнуудад үүргээ нэр төртэй биелүүлж, эх орныхоо өмнө өргөсөн тангарагтаа үнэнч байна. Монгол улсын зэвсэгт хүчин 1,6 сая км нутаг дэвсгэр, түүний 8500 км хил, түүний дээр байдаг 100 км агаарын зам бүхэлдээ Монгол Улсын нутаг дэвсгэрийг хамгаалж байна. Эх орноо хамгаалах бүрэн бэлтгэлтэй, мэргэжлийн цэрэгт суурилсан төрийн бодлого тодорхой, цэргийн алба хаагчид үүргээ нэр төртэй биелүүлж яваа гэдгийг онцлон хэлэх ёстой. Агуу уудам нутаг дэвсгэртэй хүн ам цөөтэй ч үе үеийн монгол эрчүүд өөрсдөө эх орноо хамгаалж ирсэнийг өнөөгийн залуус судлаж, суралцаж эх орноо хамгаалах хүсэл эрмэлзэл дүүрэн байдагт сэтгэл хангалуун байна. Саяхан МУ-ын ерөнхийлөгчийн соёрхон баталсан “Оюутан цэрэг” хөтөлбөр хэрэгжих гэж байна. Энэ бол туйлын ач холбогдотой. Ер нь монголчууд эрт дээр үеэс цэргээрээ дамжуулж эрчүүдээ эр хүн болгож байсан гэдгийг мартаж болохгүй.

й

-Залуус цэргийн алба хаах сонирхол буурсан гэж яригдах болсон. Ер нь цэргийн алба хаахын ач холбогдолыг дүгнээд хэлвэл?  

-Та бүхэн ажигладаг байх. Цэрэгт яваагүй хүн, цэрэгт яваад ирсэн хоёр хүнийг зэрэгцүүлэхэд гаднаасаа л ярьж хөөрч байгаа нь ялгагддаг. Цэрэгт яваад ирсэн хүмүүсийн алхаж гишгэж байгаа, нуруу туруу нь өөр байдаг. Цэрэгт яваад ирсэн хүмүүс ярьдаг даа хүний үгийг сонсож сурдаг. 24 цагийн харуул манаанд зогсоно  гэдэг нилээн юм бодогдуулдаг. Би өөрөө хугацаат цэргийн албанд байсан хүн. Цасан шуургатай үед харуул манаад гарахад адуу манаж хонохоос өөр зүйл бодогддог. Ямар ч цаг үед дасан зохицох сэтгэл санааны бэлтгэл бий болгож буйн жишээ. Өнөөгийн цэргийн албан  хаагчдын хувьд юуны өмнө хүнтэй харьцах харьцаанд анхаардаг. Энэ нь юу вэ гэвэл багаар ажиллах чадвар суулгана гэсэн үг. Цэргийн байгууллагад ажилласан хүмүүс багаар ажиллаж сурдаг. Өдөрт гурван удаа хоол идэж, унтах найман цагаас бусдад нь бие болоод оюуны хүчний  хөдөлмөр хийж байна. Энэ бол 17-18 настай залуусын булчин шөрмөсийг  маш хурдан хөгжүүлдэг. Бага багаар 5-10 кг ачаатай гүйгээд ирэхээр залуус уралдаанд сойсон морь шиг л тэвхийсэн нуруутай, цэх шулуун алхаатай, өөртөө итгэй болж ирдэг. Тийм болохоор манай залуучууд эр хүн болох, эх орноо хамгаалах, гэрийн эзэн болоход цэргийн албаараа дамжиж явбал илүү үр дүнтэй байдаг гэдгийг ахмад хүний хувьд хэлэхийг хүсч байна.

й

-Батлан хамгаалах салбар зэвсэг техникийн хувьд ямар байгаа вэ?

-Зэвсэгт хүчний бие бүрэлдэхүүний зэвсэглэл, техникийг үе шаттай шинэчлэх талаар Батлан хамгаалах яамны бодлого боловсорсон. Мэдээж энэ асуудлыг шийдэхэд хөрөнгө хэрэгтэй. Бид хүний хуучин юм авахаасаа илүүтэй орчин үеийн шаардлагад нийцсэн, өөрийнхөө орныг хамгаалах хэмжээний зэвсэг техниктэй болох ажил явагдаж байгаа.

й

-Өмнө нь гурван жил цэргийн албанд яваад ирсэн ах нар жинхэнэ эр хүний шинжийг өөртөө шингээсээр халагдаж ирдэг байсныг санаж байна. Цэргийн албыг нэг жил хаадаг болсноор цэргээс халагдаад ирэх залуусын дүр ч арай өөр харагддаг. Энэ оноос залуус оюутан гээд цэргийн албанаас чөлөөлөгддөг байсныг болиулж, “Оюутан цэрэг” хөтөлбөр эхлүүлж байгаа нь сайн хэрэг. Гэхдээ та олон жил цэргийн албанд ажилласан хүн. Энэ хөтөлбөрт хамрагдсан залуус хугацаат цэргийн албанд яваад ирсэн хэмжээнд бэлтгэгдэж чадах уу?

-Дэлхий нийтийн хэмжээнд, шинжлэх ухаан судлаачдын хэмжээнд батлагдасан нэг зүйл байдаг. Долоон долоон 49 хоног буюу бидний хэлж заншсанаар карантин буюу сургалтыг хийснээр тухайн хүнд маш их өөрчлөлт гардаг. Өнөөдөр “Оюутан цэрэг” хөтөлбөрийн хүрээнд хоёр сарын хугацаанд цэргийн албанд очсон залуус цэрэг хүн шиг байлгахад нилээн өөрчлөлт орно. Мэдээж хугацаат цэргийн албан хаагч шиг бие хаа нь өөрчлөгдөхгүй ч гэлээ тухайн хүн ороо засч чаддаг, хувцсаа хурдан өмсөж чаддаг, хүний хэлж байгаа үгийг бүрэн гүйцэт сонсож чаддаг болно. Оюутнууд гэдэг утгаараа харьцангуй оюуны чадвар өндөртэй, хүлээж авах, түүгээрээ дамжуулан өөрийгөө хөгжүүлэх тал дээрээ шууд дунд сургуулиа төгсөөд ирсэн залуусаас илүү байна гэж итгэж байгаа.

й