Хорт хавдар гэж сонсохоор, харахаар та бүхэнд юу бодогдож байна. Монгол Улсад энэ аюулт өвчний сүүдэр айл бүрийн шахуу хаалгыг тогшоод байна. Тиймээс энэ өвчний зовлон, шаналлыг ямар нэгэн байдлаар хүн бүр мэдрээд байгаа юм.
Дэлхийн хорт хавдрын эсрэг өдөр тохиож өнгөрсөн. ХСҮТ-өөс гаргаж байгаа сүүлийн үеийн тоо баримт, судалгааг харвал үнэхээр эмзэглэхгүй байхын арга алга.
Хавдраар жил бүр 5000-6000 хүн нас бардаг гэх тоо баримт бараг чихэнд нь дасал болж. Гэтэл цөөхөн хүн амтай Монгол Улсад 6000 гэдэг бага тоо огтоос биш. Жишвэл, хүн ам олонтой нэг сум, цөөтэй бол хоёр сумын иргэнтэй тэнцэх хэмжээний хүн хорт хавдраар нас барж байна гэсэн үг.
Элэгний хавдраар манай улс дэлхийд тэргүүлж байна. Ходоод, уушги, улаан хоолой, умайн хүзүүний хорт хавдар удаалж байна. Одоо бүр шодойн хорт хавдар ч бүртгэгдэж, эрчүүд бэлэг эрхтнээ тайруулж байна. Удахгүй 10-15 жилийн дараа уушгины хорт хавдраар тэргүүлж болзошгүй нөхцөл байдал үүсчээ. Мэдээж, голлон нөлөөлж байгаа хүчин зүйл нь агаарын бохирдол, утаа, тамхидалт.
Эмнэлгийн тоног төхөөрөмж байхгүй, эрх баригч, шийдвэр гаргагчид нь яриад л байдаг хийдэггүй хэрэгждэггүй. Салбарын сайддаа нөхцөл байдлаа арайхийж ойлгуулаад ажил хэрэг урагшлах гэхээр дараагийн сайд нь солигдоод ирдэг, ахиад л учраа олдоггүй, ойлгодоггүй. Иргэд нь эрүүл мэндийн боловсрол байхгүй, хэнэггүй хүндрүүлж хожуу шатандаа орсон байдалтай аврал эрээд эмнэлэг барааддаг ч эцэстээ амиа алддаг. Насны хувьд +45 аас дээш насныхан. Уг нь, ид хийж бүтээх насны хүн гэх үнэт капиталаа хорт хавдраар бид алдсаар байна. Эмгэнэл биш гэж үү.
Монголчууд азтай, эх оронтой энэ тэр гэж цээжээ дэлдээд л байдаг юун аз, үнэндээ азгүй юм байна. Тогтолцоо нь буруу, эрүүл мэндийн салбар нь уруу. Эрүүл мэндийн салбар нь элгээрээ мөлхчихсөн. Жил ирэх тусам хавдрын өвчлөл нь нэмэгдсээр.
ХСҮТ-ийн ерөнхий захирал Н.Эрдэнэхүү: Монгол Улс хорт хавдрын эрт илрүүлгийн тогтолцооны талаар сүүлийн 20 жил ярилаа. Юу ч өөрчлөгдсөнгүй. Энэ эрчээрээ явбал хавдрын өнөөгийн өвчлөл, нас баралт 2040 он гэхэд 96 хувиар нэмэгдэх тооцоолол гарсан.
Олон жилийн турш ярьж, олон тэрбумаар нь хөрөнгө зарсан утаа нь өнөөдөр бүх хавдрын эх үүсвэр болж байна. Утааны уршгаар хөхний хорт хавдар ч нэмэгдэж байгааг судлаачид хэлж байгаа юм. Стандарт бус эмнэлэгтэй. Хотын төвд байж бохироо соруулдаг. Шинэ хавдрын эмнэлэг барих ажлыг эхлүүлэх гэхээр улстөржүүлдэг, хөрөнгө мөнгө санхүүжилт нь байхгүй гэх мэт асуудлууд олон.
Тиймээс дуу хоолойгоо нэгтгэе, үйлдэл хийе, үл тоомсорлохгүй, ялгаварлан гадуурхахгүй байя. Ярих хэлэх, гайхах шагших биш хийе хэрэгжүүлье. Жил бүр сэргийлж болох, эмчилж болох өвчнөөр амиа алдаж байгаа олон мянган иргэнийнхээ амийг аврах хэрэгтэй байна. Хүн бүр хариуцлагатай байж 3 жил тутамд нарийн шинжилгээ өгч хэвшье. Ядаж л эрт илрүүлэгтээ идэвхтэй хамрагддаг байх юмсан. Таны амь нас олон хүнд хариуцлага үүрүүлдэг, олон хүнийг гэмшилд унагадаг гэдгийг ухамсарлахсан.