Даваа гаригт, АНУ Миннеаполис хотод 46 настай өнгөт арьст Жорж Флойд цагдаагийнханд баривчлуулсныхаа дараа нас барсан хэргээс үүдэлтэйгээр энэ хотод эсэргүүцлийн жагсаал өрнөж, жагсагчид болон цагдаагийнхны хооронд мөргөлдөөн гарсаар байна. 

Улмаар Миннеаполис хотод олон нийтийн эсэргүүцсэл гаарсны улмаас онц байдал тогтоов. Одоогоор гурав хоногийн хугацаатай. Ийнхүү онц байдлын дэглэм тогтоосноор эрх баригчид иргэдийн аюулгүй байдлыг хангахад нэмэлт арга хэрэгсэл ашиглах боломжтой болох бөгөөд тэр дундаа АНУ-ын Үндэсний гвардын дайчдыг татан оролцуулах, хөрш зэргэлдээ хотын эрх баригчид болон холбооны засгийн газраас тусламж хүсэх эрхтэй болно гэж хотын дарга мэдэгдсэнийг ВВС дамжууллаа. 

Эсэргүүцэл зөвхөн Миннеаполисоор хязгаарлагдсангүй, Нью-Йорк, Лос-Анжелес, Мемфис, Денвер хотуудад ч эсэргүүцэл өрнөж байна. Жагсагчид Жорж Флойдыг баривчилсан цагдаагийнхныг хатуу шийтгэхийг шаардаж байгаа бөгөөд нэг цагдаа баривчлагдсан эрийг газар хэвтүүлэн, өвдгөөрөө хүзүүн дээр нь найман минут орчим дарсны улмаас Флойд ухаан алдан, улмаар нас барсан нь аймшигт хэрэг хэмээн эсэргүүцэгчид мэдэгдсэн байна. 

Хагархай цонх, шатаж буй дэлгүүр, онхолдуулсан машинууд зэрэг нь одоо Миннеаполисын гудамжин дахь энгийн зураглал хэмээн ВВС дамжуулжээ. Эсэргүүцлийн ажиллагаа олон нийтийн эмх замбараагүй байдал болон хувирч, жагсагчид зам хаан, метроны үйл ажиллагаанд саад учруулж, супермаркетуудыг дээрэмдэн, цагдаагийнхантай мөргөлдөж байгаа гэнэ.

Нөхцөл байдлыг хяналтанд авахын тулд АНУ-ын Үндэсний гвардын дайчид эсэргүүцлийг тогтоон барихад дайчлагдсан бол  Флойдын хэргийг шалгаж байгаа прокурорууд иргэдээс үнэн мөнийг тогтооход хугацаа өгөхийг хүссэн байна. 

Флойдыг баривчилсан дөрвөн цагдаа ажлаасаа халагдсан ч тэдний эсрэг хэрэг үүсгээгүй байгаа нь олон нийт болон Флойдын гэр бүлийнхнийг ийнхүү бухимдуулж байгаа аж. Жорж Флойдын үхэлд буруутай этгээдүүд хатуу шийтгэл амсаагүй цагт эсэргүүцэл намжихгүй гэж хүний эрхийг хамгаалагчид мэдэгджээ. 

Жорж Флойдтой юу тохиолдов?

Эх сурвалжуудын мэдээлснээр, өнгөрсөн даваа гаригт цагдаагийнхан хуурамч мөнгөн тэмдэгт ашигласан тухай дууудлага хүлээн аваад Флойдыг автомашинтайгаа зорчин явах үед нь зогсоожээ. Флойдыг машинаасаа холдохыг шаардсан бөгөөд түүнийг баривчлах үеэр эсэргүүцэл илэрхийлсэн гэж цагдаа нар мэдэгдсэн байна.  Цагдаагийн офицерүүдийн энгэрт камер байдаг ч энэ камерын бичлэгийг мөрдөн байцаах ажиллагаанд ашиглахаар хураан авчээ. 

"Офицерүүд сэжигтнийг гавлаж чадсан, үүний дараа бие нь муудсаныг анзаарсан" хэмээн цагдаагийн газрын мэдэгдэлд өгүүлжээ. Интернетэд тавигдсан видео нэг цагдаа баривчлагдсан хүний хүзүүн дээр өвдөглөж байгаа мөчөөс л эхлэх аж. 

Харин ойрхон явж байсан хүний хийсэн бичлэг дээр газар хэвтсэн Флойд "Би амьсгалж чадахгүй байна, би амьсгалж чадахгүй байна" хэмээн давтан хэлэхийн дээр "Намайг битгий алаач" хэмээн гуйж байгаа нь дүрслэгджээ. Улмаар хэргийн газарт ойрхон явж байсан хүмүүс цуглан, цагдаа нарыг Флойдын амьсгалыг боогдуулж байгааг сануулан, түүний зүрхний цохилтыг хэмжихийг зөвлөжээ. Үүнээс ердөө хэдхэн мөчийн дараа Флойд хөдлөхөө больж, түүнийг түргэн тусламжийн машин авч явах аж. Гэтэл эмнэлэгт хүргэгдэх замдаа тэрбээр нас баржээ. 

Фергюсоны үйл явдал давтагдах уу? 

 Өнгөт арьст эр цагаан арьст цагдаагийнхны гарт ийнхүү амиа алдсан нь олны бухимдлыг төрүүлэн, арьс өнгөөр ялгаварлан гадуурхсан хэрэг хэмээн үзэж байгаа юм. Олон хотыг хамарсан эсэргүүцэл өрнөж байгаа нь 2014 онд Фергюсонд өрнөсөн эмх замбараагүй байдлыг үүсгэх вий гэж Америкийн эрх баригчид санаа зовниж байна. 

Одоогоос зургаан жилийн тэртээ Флойдынхтой төстэй хэрэг  Фергюсонд гарч байв. Тодруулбал, 2014 оны наймдугаар сарын есний өдөр Фергюсон хот даяар жагсаал, эмх замбараагүй байдал эхэлсэн. Үүний шалтгаан нь 18 настай, зэвсэггүй, өнгөт арьст Майкл Брауныг цагаан арьст цагдаа Даррел Уилсон баривчилгааны үеэр буудаж хөнөөсөн явдал юм. Үүний дараа үүссэн эсэргүүцлийн жагсаалын оролцогчдын дийлэнх нь нутгийн өнгөт арьстнуудын төлөөлөл байлаа. 

Энэ эсэргүүцлийн давалгаа олон нийтийн сүлжээгээр нэгдсэний дүнд үүссэн. Тухайн үед Твиттерт Браун гараа өргөсөн ч буудуулан, амиа алдсан, өөрөөр хэлбэл арьс өнгөөр ялгаварлан гадуурхсаны дүнд алуулсан гэсэн мэдээлэл тархсан аж. 

Улмаар 2014 оны  11 дүгээр сарын 24-ний өдөр тангарагтны шүүх цагдаа Даррел Уилсоны хэрэгт гэмт хэргийн бүрэлдэхүүн байхгүй гэж үзэн, түүнд ял оноохоос татгалзсаны дараа оршин суугчдын бухимдал дээд цэгтээ хүрч, АНУ-ын бусад хотуудад ч өрнөж байв. 

Г.Бямбасүрэн