Дөрвөн жилийн хугацаанд дөрөв дэх сайдынхаа нүүрийг үзэж буй боловсролын салбарт дорвитой ажил хийгдээгүйг сургалтын цөм хөтөлбөрт хийсэн судалгаа харуулна. 2013 оноос хойш 6 дахь жилдээ хэрэгжиж байгаа сургалтын цөм хөтөлбөр алдаатай байсныг БСШУСЯ-ныхан сая нэг юм мэдэж. БСШУС-ын сайд Ё.Баатарбилэг ажлаа авсныхаа дараахан буюу өнгөрсөн 02 дугаар сарын 26-ны өдөр тушаал гаргаж, Үндэсний багийг байгуулжээ. Тус баг нь сургалтын цөм хөтөлбөрийн агуулга болон хэрэгжилтийг тандах судалгаа хийх гол үүрэгтэй. Үндэсний баг улсын хэмжээнд, санамсаргүй байдлаар 72 багшаас судалгаа авчээ. Харин энэ судалгаа нь багшийг ч, сурагчийг ч мэдрэлийн ядаргаанд оруулах хэмжээний үйл ажиллагаа, сургалт сургууль дээр явагддагийг харуулсан байна. Наанадаж л гуравдугаар ангийн монгол хэлний хичээл маш хүнд, хүүхдийн нас сэтгэхүйд тохирохгүй хэмжээнд боловсруулагдсан. Бас дунд ангийнхны газарзүй, мэдээллийн технологи, дүрслэх урлаг, химийн хичээлийн агуулга их, цагтаа багтдаггүйг судалгаанд оролцсон багш нар хэлжээ.

БСШУСЯ-ныхан бүтэн зургаан жилийн дараа олсон алдаагаа одоо засч сайжруулахаар цөм хөтөлбөртөө тохируулга хийх гэнэ. Засч сайжруулсан цөм хөтөлбөрөө зуны амралтаар багш нартаа зааж зааварлаж, ирэх есдүгээр сарын нэгнээс хүүхдүүдэд хүргэнэ гэдгийг БСШУСЯ-ны удирдлагууд хэлж байна.

Багшийн ачааллыг нэмж, сургалтын чанарыг доройтуулсан цөм хөтөлбөрийг засч сайжруулахгүй, зургаан жил нухсаны шалтгаан юу вэ?

Энэ асуултад БСШУСЯ-ны Ерөнхий боловсролын бодлогын газрын дарга Т.Ням-Очир “2003 оноос хойш 16 жилийн хугацаанд манай ЕБС-ийн сургалтын хөтөлбөр гурван удаа огцом өөрчлөгдсөн. Энэ олон өөрчлөлтийн дунд хөтөлбөртөө дүн шинжилгээ хийж, засан сайжруулах боломж хомс байсан. Тиймээс цаашид хөтөлбөрийг тогтвортой байлгах, нэг хөтөлбөрийг хэдэн жилийн дараа засч сайжруулах тухай менежментын циклыг эхлүүлсэн. Одооны бидний хийж байгаа засан сайжруулалт бол дараагийн циклын эхлэл” гэсэн хариултыг өглөө.

Харин БСШУС-ын сайд Ё.Баатарбилэг “Цөм хөтөлбөрийн хэрэгжилт тийм ч хангалттай биш байгаа. Багш сурагчийн ачаалал, агуулгын давхцал, хүүхдийн сургалтын чанарт нөлөөлж байгаа учраас цөм хөтөлбөрийг эргэж харах шаардлагатай. Одоо Боловсролын хүрээлэн дээр тохируулга хийгдэж байгаа” гэсэн дүнг тавилаа.

Боловсролын салбарт улс төр хутгалдаж, улс төрийн томилгоо хийгддэгийн хор хохиролыг багш, сурагч амсдагийн жишээ энэ. Ганцхан симистрийн сайдтай хүртэл байж үзсэн боловсролын салбар сургаж хүмүүжүүлэх биш залхаан зовоох газар болчихоод байгааг сурагчид, эцэг эхчүүдэд, багш нар хэлдэг, одоо салбарын сайдын удирдлагууд хүлээн зөвшөөрлөө.

Гэрийн даалгавраас татгалзах уу

“Би сурагч боллоо” гэж баярласан зургаан настан долоо хоногийн дараагаас сургуульдаа явахгүй гэж уйлж унжсан тохиолдол олон. Сурагч болж, өөрийгөө мундаг том хүн болсон гэх дэврүүн хүсэл бодлыг нь хичээлийн ачаалал, гэрийн даалгавар нам дарсан гэсэн үг. Үүнийг нотолж, хүүхдийн сургуульд явах сонирхол жил ирэх тусам буурсан судалгаа гарсныг салбарын сайд Ё.Баатарбилэг хэлж байна.

ЕБС-ийн бага ангийнхан өдөрт дундажаар 4.6 цаг, ахлах ангийн 7 цагийн хичээлд суудаг.  Харин сурагчдад гол ачаалал болоод байгаа зүйл нь гэрийн даалгавар гэдгийг Үндэсний багийн хийсэн судалгаа харуулжээ. Ангид сууж хичээл хийдэг цагийнхаа 50-иас их хувьд нь гэрийн даалгавар хийдэг. Дээр нь дугуйлан секц, тэмцээн уралдаан гээд хүүхдийн ачаалал асар их байгааг БСШУСЯ-ны Ерөнхий боловсролын бодлогын газрын дарга Т.Ням-Очир тодотгож байна. Тиймээс хэн дуртай нь уралдаан тэмцээн, олимпиад зохион байгуулдгийг болиулах шийдвэрийг гаргахаар болжээ.

Багшийг “хэрэггүй” ажлаас салгана

Багшийн гол ажил бол хүүхдүүдэд хичээл заах. Тиймдээ ч дэлхийн улс орнуудын багш нар нийт ажлын цагийнхаа 85 хувийн хичээлийн цагтаа зориулж, үлдсэнийг нь бусад ажилд зарцуулдаг гэнэ. Харин манай улсын багш нар ажлын цагийнхаа 37 хувийг үндсэн ажилдаа зарцуулдаг. Ихэнх буюу 63 хувийг бусад бичиг цаасны ажилд зориулдгийг Үндэсний багийн хийсэн судалгаа харууллаа. Хүүхдэд хичээл зааж, эрдэм ном сургах ёстой багш нар нэг улиралд 419 төрлийн цаастай зууралдаад суудаг гэсэн үг. Сонгуулийн ажилд дайчлагдах, Засаг даргын мөрийн хөтөлбөрийн хэрэгжилтийн дүнг гаргах, олимпиад сургалтын зохион байгуулалтад оролцох зэргээр бичиг цаасны ажилтай зууралдсаар ажлын цагаа дуусгадаг. Энэ “хэрэггүй” ажлууд багшийн ачааллыг нэмнэ. Цаашлаад хүүхдийн сургалтын чанарт шууд нөлөөлнө. Багшлах цагийнхаа ихэнх хувийг бичиг цаастай зууралдаж, багахан хувийг хичээлдээ зарцуулсан багшаас бүрэн мэдлэг, мэдээлэл авах боломжгүй. Товчхондоо “ангид юу ойлгодог юм вэ” гэж сурагчаа загнах эрх үгүй гэсэн үг.

Тиймээс улс төр, төрийн захиргааны ажилд багш нарыг оролцуулдаг байдлыг халж, хичээлдээ анхаарал хандуулах боломжийг бий болгоно гэдгийг сайд нь хэлж байна.  Бас цэцэрлэг, сургуулийн багшийн ачааллыг бууруулна. Бага ангийн багш нарын хичээлийн цагийг багасгах асуудал ч яригдаж байгаа аж.

В.Бат